Scan062

62 AJ. Fawcett i R.I. Nieblson

osób badanych, wykazało różnice międzygrupowe dla bodźców szybkich wpoluBrodmanna(autorzyniepodająojakiepolechodzi-przyp.red.)iw prawej tylnej części móżdżku. Osoby z grupy kontrolnej wykazały większą aktywność móżdżku dla szybkich bodźców, zaś osoby z dysleksj ą, zupełnie przeciwnie - wzrost pobudzenia dla wolnych bodźców.

Przeprowadzono również badania procesów uwagowych i przenoszenia uwagi w dysleksji. Facoetti i współpracownicy (2001) stwierdzili trudności stosuj ąe procedury automatycznego skupiaiha uwa^ (które, co ciekawe, ustępowały w wyniku stosowania treningu specyficznego pobudzania jednej z półkul, podczas którego dzieci ćwiczyły reakcję na pojawiające się na krótki czas słowa, prezentowane w peryferyjnym obszarze wzrokowym). Moores i współpracownicy (2003) stwierdzają, że wyraźne różnice w szybkim skupianiu uwagi u dzieci z dysleksją należy łączyć z brakiem automatyzacji podstawowych umiejętności w dysleksji. Przedstawione prace wyznaczają nowy kierunek w badaniach dysleksji, dotyczący podstawowych procesów skupiania uwagi. W następnej części omówiony zostanie związek z nadpobudl iwością psychoruchową.

Należy jeszcze dodać, że przeprowadzono również dwa badania dotyczące potencjalnego związku pomiędzy mózgiem, uczeniem się i dysleksją, zapomocątechnikiwarunkowaniamrugania oka. Uważa się, że warunkowanie mrugania oka oparte jest na klasycznym warunkowaniu, stanowiącym podstawową formę „automatycznego” uczenia się poprzez bezpośrednie sąsiedztwo, a móżdżek uważany jest za krytyczny element obwodów zaangażowanych w ten proces w obrębie mózgu. Nicolson i współpracownicy (2002) zaobserwowali wyraźne nieprawidłowości w warunkowaniu mrugania oka, ale jedynie w badaniach z udziałem stosunkowo małej grupy badanej (łf osób z dysleksją). Coffin i współpracownicy (2003) uzyskali , jednoznaczne wyniki w badaniu porównującym dysleksję, zespół nadpobudliwości psychoruchowej i wpływ alkoholu w życiu płodowym. Osoby z dysleksją i osoby, które w życiu płodowym były narażone na działanie alkoholu, wykazały podobną niezdolność do warunkowania, podczas gdy osoby z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej (i z grupy kontrolnej) podlegały warunkowaniu w typowy sposób.

Podsumowując, badania dysleksji pod kątem neurobiologii poznawczej jednoznacznie wskazują, że móżdżek odgrywa decydującą rolę w nabywaniu i wykorzystywaniu zdolności poznawczych związanych z

Rola móżdżku w dysleksji 63

Br Prawdopodobnie, móżdżek odgrywa także istotną rolę w Hpwtrzaniu zmysłowym. Uzyskane wyniki w pełni potwierdziły i Hjiftorzyły teoretyczne podstawy hipotezy zaburzeń móżdżkowych. Hh wyników, w tym również dane uzyskane w naszym laboratorium, ^■jąrdzają tezęo nieprawidłowościach funkcjonowania móżdżku w ■bali U j i, jak również dostarczajądowodów na to, że około 60% dzieci z ^B§ksji| wykazuje zaburzenia umiejętności ruchowych i równowagi.

że tak is^śoki wskaźnik występowania zaburzeń może stanowić ^B poparcie omawianej hipotezy (szczególnie, że żadna inna teoria Błekąji nie odnosi się do takich problemów), to jednak interpretacja ^■tl/ych wyników jest stale tematem gorącej dyskusji. Kwestię ^prpratacji ómówimy i w następnej części, a artykuł zakończymy w jaki sposób uzyskać postęp w tej dziedzinie.

Hwaui krytyczne na temat hipotezy zaburzeń

MÓŻDŻKOWYCH

■Hipoteza zaburzeń móżdżkowych została po raz pierwszy opubli-H^uiin blisko dziesięć lat temu, Naturalne jest więc, że pod jej adresem ^^Bgowano pewne uwagi krytyczne.

B Argumenty pochodzące z badań z udziałem osób dorosłych

^^Bplardowy argument przemawiający za omawianą hipotezą (np.

i Eden, 2001) jest taki, że zgodnie z oczekiwaniami, objawy, które Itym*.pują u dzieci z; dysleksją będą bardzo podobne do tych, które są u osób dorosłych z nabytym urazem móżdżku. Jednakże, ^Bpość łączenia rozwojowych i nabytych zaburzeń czytania jest ^^Hpie kwestionowana (Patersoniwsp., 1999; Snowlingiwsp., 1996). W BpAć takich porównań stoi pod znakiem zapytania, ponieważ w ^Bpmlku móżdżku nie jest jasne, czy bierze on udział w nabywaniu ^^^■Bości, czy w jej wykonywaniu, czy też w obu tych czynnościach. ^^Hfcuważyli Ivry i Justus (2001) „móżdżek pomaga tworzyć ^^Bfatacje fonologiczne, ale dostęp do nich może już odbywać się bez ^^^B móżdżku”. Inne badania, niekiedy z konieczności przeprowadza ud/iałem dorosłych osób z dysleksją, U dorosłych nie stwierdza się ^^■nowych oznak zaburzeń móżdżkowych, co również trudno