str 1

2. Gospodarka rynkowa które produkty zakupią. Wytwórcy produktów często wybieranych przez konsumentów osiągają zyski, w przeciwieństwie do producentów, których towary nie znajdują nabywców. W ten sposób działa mechanizm konkurencji. Przedsiębiorcy dostarczający dobra lub usługi na rynek dbają, aby były jak najbardziej atrakcyjne dla konsumenta. To on bowiem decyduje, jaka ilość i jaki asortyment produktów znajdzie nabywców, więc kieruje rynkiem.

Efektem konkurencji między producentami jest bardzo dobre zaopatrzenie sklepów.

Na rynku obserwujemy dwa rodzaje konkurencji: cenową i pozacenową. Konkurując o nabywcę, producenci starają się obniżać ceny. Częściej jednak wykorzystują konkurencję pozacenową, polegającą na tym, że dostarczane na rynek produkty różnią się jakością, wyglądem, opakowaniem, są inaczej reklamowane.

Ponadto, aby dostarczyć na rynek odpowiednią ilość produktu we właściwym czasie i w odpowiednie miejsca, stosuje się różne metody dystrybucji. Często producenci opracowują określoną strategię dotarcia do wybranego klienta. Służą temu przeprowadzane wcześniej badania rynku. Poza tym ważne jest, czy firma lub produkt są przez konsumenta rozpoznawalne. Producenci starają się tworzyć pozytywny wizerunek swojej firmy, aby przyciągał on klienta.

Kolejną cechą gospodarki rynkowej jest odpowiednio ukształtowany system cen, który spełnia w gospodarce wiele funkcji. Przede wszystkim informuje o tym, co się dzieje w produkcji i na rynku. Umożliwia porównanie dostępnych produktów. Na podstawie cen dokonuje się ważnego w gospodarce rynkowej rachunku ekonomicznego, dzięki któremu można rozstrzygnąć, co i w jakich ilościach produkować i dostarczać na rynek. Od cen towarów i usług zależy poziom dochodów ludności i wielkość zysków przedsiębiorstw - gdy ceny rosną, poziom realnego dochodu ludności maleje (za dany dochód można kupić mniej produktów), wzrastają koszty utrzymania ludności. Producenci dostarczający na rynek tańsze dobra i usługi wolniej się bogacą od tych, którzy dostarczają towary droższe. Muszą sprzedać więcej, by zarobić tyle samo. Nie oznacza to jednak, że sprzedaż droższych towarów automatycznie gwarantuje sukces na rynku. Dzięki cenom jest możliwe sumowanie różnych dóbr i usług, czyli można określić, ile dóbr wyprodukowała cała gospodarka krajowa.

Obecnie w gospodarce czysty mechanizm rynkowy ustalania cen występuje rzadko. W wielu krajach obok cen rynkowych są ceny, w które ingeruje państwo. Państwo może ustalać ceny minimalne na niektóre produkty, na przykład płody rolne. Może również stosować dopłaty do cen, na przykład do produktów rolnych.

Podsumowanie

⁰ W gospodarce rynkowej decyzje ekonomiczne są podejmowane przez osoby prywatne (nabywców') i przedsiębiorców.

® Każdy obywatel może bez ograniczeń i na takich samych prawach podejmować działalność gospodarczą.

32