TWG2 6

takich gałęzi - właściwych dla fazy rozwoju kolei żelaznych¹ - jak górnictwo węgla, hutnictwo żelaza i stali oraz ciężki przemysł maszynowy, w kierunku rozwoju produkcji obrabiarek, przemysłu chemicznego i wyposażenia elektrycznego. Takie procesy zmian w strukturze produkcji następowały w Wielkiej Brytanii, w Niemczech, Francji i Stanach Zjednoczonych w końcu XIX wieku lub na początku wieku XX. Zakres tych zmian był zresztą znacznie szerszy: obejmował produkcję nowych maszyn budowlanych i drogowych, maszyn do budowy portów i regulacji rzek, a wreszcie już na początku XX wieku następował dynamiczny rozwój przemysłu samochodowego i lotniczego.

Tabela 2. Szacunkowe, przybliżone okresy osiągnięcia stadium dojrzałości w wybranych krajach

Kraje	Przybliżony okres osiągnięcia dojrzałości
Wielka Brytania	1850
Stany Zjednoczone	1900
Niemcy	1910
Francja	1910
Szwecja	1930
Japonia	1940
Rosja	1950
Kanada	1950

Źródło: W. W. Rostow, The Stages of Economic Growth. A Non-Communist Manfesio, Cambridge

University Press. Cambridge 1971, wyd. drugie, s.59.

Najogólniej można zdefiniować dojrzałość jako stadium wzrostu, w którym gospodarka wykazuje swoje możliwości rozwojowe dzięki znacznie nowocześniejszej strukturze produkcji i przy innym zestawie gałęzi przemysłu niż te, które stanowiły siłę motoryczną rozwoju w okresie startu. Innymi słowy - dojrzała gospodarka charakteryzuje się strukturą produkcji, która obejmuje produkty wytwarzane przy pomocy najbardziej zaawansowanych nowoczesnych technologii. Jej istotną cechą jest taki poziom zastosowanych technik i kwalifikacji zarządczych, który pozwala wytwarzać nie wszystkie wyroby, lecz tylko te. które są przedmiotem wyboru. Na przykład struktura produkcji w Szwajcarii, czy w Szwecji stanowi raczej skutek wyboru ekonomicznego i decyzji politycznych niż konieczności wynikających z uwarunkowań gospodarczych: wytwarza się to, co chce się produkować, a nie to do czego zmuszają warunki techniczne, ekonomiczne i okoliczności zewnętrzne.

Z historycznego punktu widzenia można ocenić, że potrzeba było około sześćdziesięciu lat, aby dokonać rozwoju społeczeństwa od początku stadium startu do osiągnięcia stadium dojrzałości. Było to możliwe ze względu na to, że nowoczesne techniki produkcji napotkały pełną społeczną akceptację i gotowość do

1

W swojej późniejszej pracy: The Fifth Upswing and the Fourth Industrial Revolution, .Economic Impacf, Vol. 4, 1983, Rostow określał fazę rozwoju kolei żelaznych jako drugą rewolucję Przemysłową której początek sytuował na lata 1830-te.