Warsztaty 3

194 Eugeniusz Józefowski

ale także zadają sobie pytania, jaka jest obecność edukatorów sztuki w galerii, muzeum, szpitalu, zakładzie karnym, a także w miejscach, które jeszcze takich tradycji nie mają. Odpowiedzi na te pytania znajdują podczas udanych praktyk ciągłych i wieloletniej współpracy z różnymi instytucjami.

Współpracujemy chętnie z Centrum Sztuki dla Dziecka w Poznaniu, które organizuje Biennale Sztuki dla Dzieci. Nasi studenci uczestniczą tam w imprezach międzynarodowych, takich jak Europejskie Międzyuczelniane Akademie Sztuki, Międzyuczelniane Warsztaty Twórczego Niepokoju Kieszeń Vincenta gromadzące pracownie edukacji artystycznej z kilku uczelni polskich, duńskich, niemieckich i fińskich. Współpracujemy z Międzynarodowym Stowarzyszeniem Edukacji przez Sztukę, organizującym między innymi w Polsce Letnie Akademie Sztuki INSEA. Od kilku lat prowadzę na nich warsztaty malarskie. Pracownia aktywnie współpracuje z Laboratorium Edukacji Twórczej Centrum Sztuki Współczesnej w Warszawie. Bardzo istotnym miejscem realizacji pomysłów edukacyjno-artystycznych jest Galeria BWA w Zielonej Górze, gdzie od kilku lat odbywają się cykliczne spotkania warsztatowe, w których uczestniczą absolwenci i studenci Instytutu. Przez ostatnie trzy lata ich organizatorem był Sylwester Mocur, absolwent Pracowni i jej były współpracownik. Kilkuletnią współpracą studentów z Galerią Sztuki BWA w Jeleniej Górze kieruje mój współpracownik Adam Olejniczak. Praktyki ciągłe studentów realizowane są w wielu różnorodnych instytucjach posiadających działy edukacyjne, takich jak Miejskie Centra Kultury, Domy Harcerza czy inne, niewy-mienione wcześniej galerie.

Warto wspomnieć, że Pracownia Edukacji Twórczej zorganizowała w 1998 roku wystawę i konferencję naukową „Książka artystyczna jako obiekt oraz warsztat edukacyjny”, po której ukazała się publikacja zawierająca katalog wystawianych prac i teksty wystąpień. W 1999 roku opublikowałem książkę pod tytułem Książka a książkach, zawierającą opisy i fotografie niektórych warsztatów odbywających się podczas zajęć ćwiczeniowych.

Absolwenci kierunku artystycznego nazywanego wcześniej wychowaniem plastycznym, a aktualnie edukacją artystyczną, są w sytuacji podobnej do innych absolwentów studiów o nazwach brzmiących bardziej poważnie, na przykład prawa czy organizacji i zarządzania. Nie czekają na nich ciepłe etaty i nowe miejsca pracy. Przygotowani na studiach do samodzielnego wyboru uprawianej przez siebie twórczości plastycznej, mają jeszcze jeden atut. Nie wstydzą się identyfikować obszaru sztuki z działalnością pedagogiczną. Jest to obszar o bogatej przeszłości, zwykle w różny sposób instrumentalnie wykorzystywany. Wieloletnie badania twórczości rysunkowej dziecka, psychologia twórczości, eksperymenty zastosowania wytworów plastycznych do celów diagnostycznych to nie wszystko.

Sztuka aranżowania przeżyć otacza nas na każdym kroku. Świadomie lub nieświadomie w niej uczestniczymy. Kupno biletu do kina, galerii, muzeum, na mecz sportowy czy do teatru, to tylko niektóre z możliwości zafundowania sobie przeżycia. Zapisanie się do partii, związku zawodowego, klubu miłośników, stowarzyszenia czy fundacji zapewnia nam stosowność pewnych zachowań i sposobów myślenia o świecie oraz różnorodność form spędzania czasu.

Kultura jest obszarem ogromnym. To ona tworzy tożsamość narodów oraz osobniczą. Nie musi ona dzielić ludzi, choć robi to bardzo często. Umiejętne korzystanie z jej niezwykłej różnorodności, tradycji i teraźniejszości, potrzeba empatii z innymi kulturami oddzielającymi nas geograficznie i świadomościowo, to między innymi zadania edukacyjne. Kultura może posiadać także inne wymiary. Te nowe wymiary penetruje ciekawie i prawdziwie sztuka współczesna. Jej rozumienie, odpowiedzialny współudział w świecie coraz bardziej demokratycznym, wolnym od totalitaryzmowi i uprzedzeń religijnych, świecie tolerancji dla inności, jest wartością mocno odczuwaną. Przez kogo jednak, przez świadka czy współuczestnika?

Działania pedagogiczno-artystyczne są jedną z form poszukiwania takiego wymiaru uczestnictwa w kulturze. Stąd biorą się pożądane umiejętności absolwentów pracowni pozwalające im na lepsze funkcjonowanie w ciągle zmieniającym wobec nich oczekiwania życiu społecznym:

-    umiejętność świadomego kreowania klimatu doświadczeń grupowych przy działalności plastycznej;

-    umiejętność świadomego kształtowania propozycji artystyczno-edukacyj-nych adresowanych do konkretnych grup wiekowych z zachowaniem ich specyfiki rozwojowej, specyfiki choroby czy innych konkretnych potrzeb;

-    penetracja przestrzeni sztuki w wymiarach międzyludzkich spotkań wzmacniających nadawanie i odbieranie plastycznych komunikatów;

-    umiejętność realizacji pomysłów artystyczno-pedagogicznych i arte-terapeutycznych w różnych warunkach, zarówno w istniejących strukturach (oświatowo-wychowawczych, galeryjnych, muzealniczych), jak i niezależnie od jakichkolwiek struktur sformalizowanych;

-    traktowanie pracy z ludźmi za pomocą działań plastycznych jako obszaru sztuki;

-    generowanie zachowań i postaw altruistycznych, umiejętność budowy klimatu grupowego, poszerzanie pola tolerancji dla innego myślenia i odczuwania.

Pracowmia zdecydowanie sprzyja pomysłom o zabarwieniu fel i cytologicznym. Perspektywa uczynienia siebie szczęśliwym stawia najwłaściwsze postulaty edukacyjne. Taka motywacja pomaga, by przeżywać życie zgodnie z własną naturą wewnętrzną, by ujawniać potencjały kreatywności, do której jesteśmy stworzeni. To postulaty brzmiące nieprawdopodobnie. Być może to one są istotą działań edukacyjnych.