Zawojski08 jpeg

czaj niedostępnych dla ludzkiego oka. Zarówno tych odbywających się w mikroskali (mikroskop jako narzędzie przedłużające nasze oko), jak i tych zachodzących w makroskali (teleskop jako ekstensja oka), a do tego jeszcze takich, które są efektem wykorzystania chociażby promieni rentgenowskich czy zastosowania skaningowego mikroskopu tunelowego umożliwiającego uzyskanie obrazu powierzchni materiałów przewodzących z rozdzielczością rzędu pojedynczego atomu. To właśnie te obrazy produkowane przez współczesne aparaty są esencją obrazów technicznych, o jakich niegdyś pisał Vilem Flusser. I tak obok siebie znalazły się dwie nagrodzone realizacje reprezentujące, wydawałoby się, dwa różne światy, a jednocześnie bardzo sobie bliskie. W kategorii sztuki wideo nagrody otrzymały: realizacja found footage Marka Boswella The End ofCopenhagen (USA 2004) oraz dokumentacja wideo prac Volkharda Stiirzbechera Nonlinear Dynamics - Gestaltungsprozesse in nichtlinearen, dynamischen Systemem (Niemcy 2004). Prace Stiirzbechera potraktować można jako znakomity przykład estetyzacji procesów obserwowanych przez naukowców, w tym szczególnym przypadku chodzi o to, jak natura tworzy określone kształty, czyli o morfogenezę. Sam artysta wykorzystując naturalne zjawiska, takie jak ciepło, grawitacja, magnetyzm, napięcie powierzchniowe tworzy struktury, które są efektem wykorzystania procedur naukowych. Jednocześnie - na co zwrócił uwagę Peter Weibel, jeden z jurorów - „są one podobne do wizualnego słownika, jaki odnaleźć można w abstrakcyjnych realizacjach awangardowych”¹⁵.

W cyberkulturze (i o cyberkulturze) często mówi się odwołując do kategorii hybrydyczności albo hybrydyzacji¹⁶. Według niektórych teoretyków i historyków sztuki mediów hybrydyzacja jest jedną z podstawowych cech definiujących fenomeny ukształtowane jako konsekwencja rozwoju sztuki wykorzystującej nowe technologie. Istotą hybrydyzacji jest mieszanie, krzyżowanie się gatunków, ras, materiałów, ale i dyscyplin, rodzajów aktywności, postaw poznawczych oraz metod badawczych. Przywoływane tutaj fakty odnoszące się do początków instytucjonali-zowania się współpracy artystów, naukowców, inżynierów, wynalazców, konstruktorów rozpatrywane są przede wszystkim w kontekście pre- i cyberkulturowych wystąpień odnoszących się do wykorzystania w sztuce narzędzi komputerowych. Stosunek do komputera jako narzędzia kreacji, ale też komunikacji oraz dystrybucji

15    Wypowiedź ta została zamieszczona na DVD będącym dokumentacją wystawy. Zob. Invisible. Art - Science, SWR Baden-Baden, ZKM Karlsruhe, Karlsruhe 2004.

16    Sam w tym duchu analizowałem fenomen fotografii cyfrowej. Zob. Piotr Zawojski, Daniel Lee, czyli hybrydyczność fotografii cyfrowej. Teoria i praktyka, „Rocznik Historii Sztuki” 2006, tom XXXI, s. 269-283.

36