0000006(1)

Cykl kwasów trójkarboksylowych

u

Wiadomo z poprzedniego rozdziału, że w procesie spalania, czyli utleniania substancji organicznych, wytwarza się dwutlenek węgla i woda. Wytwarzanie H₂0, które odbywa się w drodze przeniesienia elektronów i protonów poprzez nośniki łańcucha oddechowego na tlen zostało omówione w poprzednim rozdziale. Natomiast wytwarzanie C0₂ jest związane z metabolizmem kwasów organicznych i zasadniczo odbywa się w drodze następujących reakcji:

a — dekarboksylacja /?-ketokwasów, przebiegająca zwykle nieen-zymatycznie z uwagi na małą trwałość tych związków, b — oksydacyjna dekarboksylacja a-ketokwasów.

Kwasy organiczne w tkankach zwierzęcych występują raczej w niewielkich ilościach i to głównie w postaci soli, natomiast u roślin mogą się gromadzić w dużych stężeniach. Zwłaszcza owoce zawierają znaczne ilości tych związków, które występują w nich w postaci soli, głównie wapniowych i potasowych, estrów wchodzących w skład olejków eterycznych (zapachowych), jak również w stanie wolnym. Z kwasów alifatycznych, spotykanych najczęściej i w największych ilościach w owocach i liściach roślin, należy wymienić: kwas szczawiowy —1, cytrynowy — 2, izocytrynowy — 3, jabłkowy — 4, a-ketoglutarowy — 5, bursztynowy — 6, winowy — 7 i fumarowy — 8.

	CH2—COOH	CHf-COOH	COOH
COOH	I	1 ^2	l
1	HO—C—COOH	HC—COOH	HO-CH
COOH	I	1	1
	CH,-C00H	HO—CH—COOH	CHrC00H
[1]	[2]	[3]	M
C-° I ^s'C00H	CH2-C00H	HO—CH—COOH	HC—COOH
CHo	I ^2	1	II
I CHrC00H	CHy- COOH	HO—CH—COOH	HOOC-CH
f5l	[61	[7]	(8)

Gromadzenie się niektórych kwasów organicznych w owocach jest spowodowane zahamowaniem działalności enzymu, dla którego dany kwas jest substratem, co nosi nazwę bloku metabolicznego. Zja-

252