0000019 2

38 Bóle głowy i karku

drenaż Jimfatyczny, patrz str. 115). szczególnie pomocny w przypadku obrzęku tkanek w okolicy wyrostka kolczystego siódmego kręgu szyjnego; obrzęk ten potrafi objąć nawet potylicę. Gimnastyka rehabilitacyjna taka sama, jak w kręgo-wopochodnych bólach głowy (•••* str. 40).

•    Akupunktura (-> str. 119)

•    Kobietom zaleca się badanie lekarskie ukierunkowane na stwierdzenie ewentualnych zaburzeń hormonalnych.

Zespół kręgosłupa szyjnego

Kręgosłup szyjny z uwagi na pełnioną przez niego funkcję (sprawny obrót głową we wszystkich kierunkach) — należy do części kręgosłupa obdarzonych największą ruchliwością. Jest on szczególnie narażony na szybkie zużywanie się, zwłaszcza w dolnym odcinku, który graniczy ze znacznie mniej ruchliwym kręgosłupem piersiowym. Na krążki mię-dzykręgowe działają w tym miejscu kręgosłupa siły, które powodują ich silne zużywanie.

Chroniczne przemęczenie mięśni szyi

Stosunkowo dużym obciążeniem kręgosłupa szyjnego jest głowa. W normalnych warunkach aparat więzadłowy (w tym przede wszystkim dyski) radzi sobie z jej dużym ciężarem, lecz w przypadku wad postawy i niewłaściwego obciążenia kręgosłupa szyjnego mięśnie szyi nie są w stanie utrzymać głowy w należytej pozycji. Niektóre elementy aparatu ruchowego szyi męczą się i słabną; sprawia to, że głowa zwiększa nacisk na kręgosłup szyjny w sposób zwielokratniający nacisk powodowany samym jej ciężarem. Każdy, kto nosił kiedyś kołnierz ortopedyczny, wie, jak ciężka potrafi być głowa, gdy podtrzymujące ją mięśnie są nie w pełni sprawne i słabe.

Nieodwracalne zmiany

Inną przyczyną szybkiego zużywania się krążków międzykrę-gowych może być przeprost szyi (czyli bardzo silne zgięcie kręgosłupa szyjnego w tył) będący konsekwencją przyjmowania nieprawidłowej postawy ciała. Na dyski działają wówczas dodatkowe, duże siły ściskające i deformują je tak, ze stają się one grubsze z przodu niz z tyłu. Widzimy to u ludzi przygarbionych, o półokrągłych plecach, którzy, chcąc zwrócić się twarzą w przód, zmuszeni są wygiąć szyję do tyłu i podnieść brodę. Każdy z nas widział zapewne kogoś

takiego, czasami nawet w swoje) najbliższej rodzinie; często my sami mamy takie problemy.

Trzeszczenie

kręgów

szyjnych

Możliwe

dolegliwości

Wadliwy sposób chodzenia i nieprawidłowa postawa wywołuj ą także podrażnienie kości prowadzące do zwyrodnień kostnych przybierających postać kostniejących kolców i klamer na tylnych krawędziach kręgów. Wiele osób stwierdza wtedy ze zdziwieniem i zaniepokojeniem, że przy skrętach głowy kręgi szyi zgrzytają jak piasek w trybach jakiejś przekładni (chociaż nie towarzyszy temu ból). Zmiany chrzę-stno-kostne, o których mówimy, mogą jednak wywołać bardzo przykre dolegliwości, jeśli spowodują zawężenie otworów międzykręgowych, przez które przebiegają naczynia krwionośne i pęki nerwów. Od stanu kręgosłupa szyjnego zależy więc również ukrwienie głowy i jej narządów. Kręgosłup szyjny, który jest odpowiedzialny za ruchy i właściwą pozycję głowy, zapewnia również prawidłowe unerwienie górnej partii ciała, gdyż z szyjnego odcinka rdzenia kręgowego wychodzą włókna nerwowe rąk i ramion. Zespół kręgosłupa szyjnego może w związku z tym przejawiać się całym szeregiem dolegliwości, między innymi: bólami głowy i karku, bólami promieniującymi do barku i ramion, zawrotami głowy, zaburzeniami słuchu, migotaniem przed oczyma („mroczki”), drętwieniem rąk i palców dłoni (zwłaszcza w nocy). Ruchy szyi są w takich przypadkach często bolesne, choć na ogół tylko jednostronnie. Kłopoty może sprawiać np. przechylanie głowy na bok, przy czym odczuwany ból może mieć charakter uciskowy albo „rozciągający”. Ból uciskowy pojawia się zawsze od strony, w którą wykonywany jest ruch, ból rozciągający występuje natomiast po przeciwnej stronie.

Ból w nocy

Typowym zjawiskiem dla zespołu kręgosłupa szyjnego jest związek bólów z wykonywanymi ruchami, zwłaszcza podczas snu w niekorzystnej pozycji ciała. Jeśli leżymy nie tylko niewygodnie, ale i w przeciągu (na który wszystkie mięśnie reagują wzmożonym napięciem) — możemy obudzić się rano ze sztywną szyją, z objawami podobnymi do skutków postrzału w lędźwiowym odcinku kręgosłupa.

Sposoby terapii

Opiszemy teraz, jak należy postępować w przypadku dolegliwości powstających w szyjnym odcinku kręgosłupa i od-