0000020

256 Rodanie kliniczne w neurologii

Dysrytmie wymagają wielu rozważań dla oceny ich znaczenia klinicznego. Zależy to częściowo od faktu, że według przyjętych kryteriów wśród ogółu ludności stwierdza się rozlaną dysrytmię w odsetku wynoszącym dla 1. stopnia 10—15°/o, dla 2. stopnia 2—3%. Nie ma obecnie sposobu odróżnienia tych tzw. zmian konstytucjonalnych od podobnych postaci towarzyszących pewnym procesom chorobowym, np. schorzeniom tylnej jamy czaszkowej i sprawom drgawkowym.

Pospolitą nieprawidłowością nastręczającą trudności interpretowania jest obustronna dysrytmia sinusoidalna. Może ona być wywoływana przez niezależne, dwustronne zaburzenia korowe (obustronna dysrytmia ogniskowa) lub może przedstawiać rytm będący wynikiem ogniska w linii środkowej, rzutującego równocześnie do obu półkul (wtórna dysrytmia blsynchroniczna). Na przykład nieprawidłowość typu „dysrytmia 2. stopnia, obuskroniowa” odzwierciedlać może dwustronne zaburzenie skroniowe, wywiązujące się niekiedy na skutek zawałów mózgu występujących o rozmaitym czasie, albo też może powstać jako wtórne następstwo pojedynczego ogniska, jak oponiak przystrzałkowy czy guz przysadki. Przewaga synchroniczności wyładowań obustronnych stanowi moment przemawiający za pochodzeniem zmian z ogniska umiejscowionego w linii środkowej, natomiast przewaga niezależności wyładowań wskazuje raczej na pochodzenie korowe. Zaburzenie „dysrytmia 3. stopnia (obustronne iglice niezależne )” bywa jednak częściej wywoływane przez miejscowe zaburzenie korowe.

Dysrytmie ogniskowe (stopnia 1., 2., 3.) przedstawiają problem łatwiejszy do interpretacji, gdyż występują rzadko u osób zdrowych. Miarodajność dysrytmii ogniskowych jako wskaźnika strukturalnych zmian organicznych zwiększa się wraz z ciężkością dysrytmii, z jej stałością rozmieszczenia w czasie i ze stopniem, w jakim zaburzenie podlega korelacji z objawami klinicznymi pod postacią napadów ogniskowych czy upośledzenia czynności. Dysrytmie ogniskowe są najczęściej wyrazem przewlekłej bliznowatej sprawy zanikowej, jaka może nastąpić po urazie głowy, zapaleniu mózgu czy zapaleniu opon, zawale mózgu_ czy chirurgicznym usunięciu guza. W wielu jednak przypadkach oraz mimo obecności klinicznych objawów ogniskowych można nie stwierdzić makroskopowych czy nawet mikroskopowych zmian strukturalnych i należy wtedy przyjąć, że uszkodzenie jest wynikiem ogniskowego zaburzenia metabolizmu. Dysrytmie ogniskowe u dzieci nie powinny być uważane za równie miarodajne, jak u dorosłych, wskaźniki schorzenia organicznego, gdyż wiadomo, że fale ostre mogą niekiedy pojawiać się w ramach przejściowej chwiejności uwarunkowanej dojrzewaniem, aby zniknąć później, przy czym nie towarzyszą im wyraźne zmiany kliniczne.

Wykresy zmian. Przyzwyczajono się szkicować czerwoną kredką na arkuszu badania EEG zakres zmiany chorobowej w przypadkach okazujących ogniska delta z udziałem lub bez udziału elementów dysrytmii. Służy to podkreśleniu oczekiwanej miarodajności objawów i daje lekarzowi orientację co do umiejscowienia i zasięgu sprawy chorobowej, która nie musi pokrywać się ściśle z ogniskiem delta. Wyodrębnienie podłoża danej sprawy spośród szeregu możliwych schorzeń niszczących tkankę nerwową nie wchodzi tu w rachubę i oznaczona czerwoną barwą zmiana chorobowa może być guzem, zawałem miejscowym, ropniem, krwiakiem jjodtwardówkowym itd.

Specjalne metody uczynniania. W wielu przypadkach podejrzenia sprawy drgawkowej obraz EEG, będący wynikiem zwykłego badania, jakkolwiek nieprawidłowy, może nie być dostatecznie znamienny dla celów rozpoznawczych, niekiedy zaś nie przedstawia w ogóle odchyleń od stanu prawidłowego. Należy wtedy rozważyć możliwość zastosowania innych metod dla uzyskania klinicznych lub elektroencefalograficznych objawów sprawy drgawkowej (uczynnianie). Wchodzi w grę uczynnianie drogą snu lub podania pentylenotetrazolu (metra-zolu), przy czym w niektórych przypadkach zachodzić może potrzeba zastosowania obu metod. Na ogół, obie one należą do dobrych aktywatorów petit mai, natomiast bardziej rozmaicie przedstawia się ich przydatność, jeśli idzie o padaczkę płata skroniowego i inne padaczki ogniskowe. Metrazol jest silnym aktywatorem napadów o typie grand mai, może jednak wywoływać takie napady również u osób zdrowych.

Istnieją nadto inne jeszcze ważne względy dotyczące wyboru metody. Próba metrazolowa jest niewskazana u dzieci (poniżej 5 lat), u starców, u ludzi z zaburzeniami krążenia lub narządów ruchu, u osobników w stanie napięcia psychicznego, niespokojnych oraz zwykle u chorych, którzy dotychczas nie mieli wyraźnego napadu grand mai. Z drugiej strony, próba metrazolowa posiada tę

17