0039

Demokracja i autorytaryzm we współczesnym świecie

przy równoczesnym wykluczeniu możliwości przejęcia przez nią władzy. Rok 1997 przyniósł jednak wyłom w tej praktyce, który zdaje się zapowiadać zdecydowaną ewolucję Meksyku w kierunku demokracji, potwierdzoną wynikami wyborów parlamentarnych w 2000 r.: najsilniejszą okazała się proreformatorska Allianza por Cambio • Sojusz na Rzecz Zmiany), która pokonała PRI.

Uganda po 1986 r. (pod rządami Y. Museveniego), Peru po 1992 r., kiedy to przewrotu (autogolpe) dokonał A. Fujimori, i Wenezuela po 1998 r. (po wyborze na stanowisko prezydenta H. Chaveza-Friaza) stanowią przykłady systemów politycznych, «-;re - nawiązując do koncepcji G. 0’Donnella - można nazwać „demokracjami de-.egatywnymi”, stanowiącymi zaprzeczenie demokracji przedstawicielskiej. Opierają sę one na założeniu, że „ktokolwiek wygrywa wybory prezydenckie, ma prawo rządzić w spo-sće. który uzna za właściwy", opierając się na ruchu, „który ma przezwyciężyć frakcyjność i konflikty, łączone zwykle z partiami politycznymi’’. Prezydent „demokracji dełegatyw-aej’ nie prowadzi rokowań z partiami politycznymi, starając się umniejszyć ich znaczenie poprzez bezpośrednie odwołanie do narodu bądź do szerokiego ruchu społecznego, będącego jego emanacją. Taką rolę spełnia Ruch Oporu Narodowego (MRN) w Ugandzie oraz Mońmento Republica (MVR) w Wenezueli. Rezultatem takich posunięć jest erozja systemu partyjnego, degradacja parlamentu oraz koncentracja włącz-.- w rękach prezydenta. Towarzyszą temu często próby zmiany konstytucji, mające zi celu przedłużenie czasu trwania prezydentury lub zwiększenie liczby kadencji. W grudniu 1999 r. Wenezuelczycy zaaprobowali w referendum zniesienie zakazu reeiekcji prezydenta, co daje H. Chavezowi możność rządzenia do 2012 r. W 1996 r. parlament peruwiański, zdominowany przez zwolenników A. Fujimori skupionych ■wAlianza Cambio’90 Nueva Mayoria, uchwalił ustawę umożliwiającą mu ubieganie się : znad prezydenta po raz trzeci, co zostało zaaprobowane przez Centralną Komisję Wyborczą na początku 2000 r. Pomimo protestów opozycja polityczna wydawała się cżr.z słaba, by mogła marzyć o wysunięciu kandydata mającego choćby cień szansy za zwycięstwo. Jednakże sukces jej przedstawiciela Alejandro Toledo w I turze wyborów prezydenckich, który uniemożliwił zwycięstwo urzędującego prezydenta, dowiódł tego, że rywalizacja polityczna nie została - jak mogło się wydawać - całkowicie unicestwiona. Choć A. Fujimori ostatecznie objął władzę (w wyniku wyborów powszechnie uznanych za sfałszowane), opozycja nie zrezygnowała z walki o obale-zoe jego rządów. Po licznych demonstracjach stanowiących wyraz solidarności z A. To-j=żc, A. Fujimori zdecydował się we wrześniu 2000 r. na ogłoszenie decyzji o rozpisaniu przedterminowych wyborów, zapowiadając równocześnie rezygnację r kandydowania. Inaczej przedstawia się natomiast sytuacja w Wenezueli, w której,