008(2)

7

Wybrane grupy leków hamujących układ adrenergiczny (adrenomimetyki, sympatykomimetyki)

I. Leki ai-adrenomimetyczne - selektywni agoniści receptorów q?-adrenergicznych

•    klonidyna (Catapressan; Haemiton; lporel)

•    metyldopa (Dopegyt)

Mechanizm działania i efekty farmakologiczne: Leki te pobudzają presynaptyczne receptory 0,2-adrenergiczne występujące w oun w obszarze jądra i pasma samotnego, które są ośrodkami regulującymi aktywność układu współczulnego. Pobudzenie tych receptorów (są to receptory typu hamującego) powoduje zmniejszenie wydzielania noradrenaliny a więc spadek aktywności neuronów współczulnych docierających do serca i do naczyń krwionośnych, co prowadzi do rozszerzenia naczyń tętniczych, zwolnienia czynności serca i zmniejszenia siły skurczu mięśnia sercowego. W efekcie tych działań dochodzi do spadku ciśnienia krwi. Spadek ciśnienia krwi jest prawdopodobnie również po części spowodowany pobudzeniem przez te leki obwodowych presynaptycznych receptorów ct2-adrenergicznych występujących w zakończeniach włókien współczulnych docierających do naczyń (autoreceptory = receptory hamujące). Pobudzenie tych receptorów powoduje zmniejszenie uwalniania noradrenaliny i co się z tym wiąże rozkurcz naczyń. Jednak uważa się, że hipotensyjne działanie klonidyny i innych agonistów receptorów a2-adrenergicznych wynika głównie z działania ośrodkowego (gdyż wskutek centralnego hamowania aktywności ukł. współczulnego na zakończeniach zazwojowych włókien współczulnych zredukowane jest wydzielanie noradrenaliny <— tak więc obwodowe oddziaływania a2-adrenomimetyków nie mogą się ujawnić, a przynajmniej nie w pełni).

Leki te zwane są centralnie (lub ośrodkowo) działającymi sympatykolitykami Zastosowanie kliniczne: nadciśnienie tętnicze. oc2-adrenominetyki nie znajdują rutynowego (nie są lekami I, II i III rzutu) zastosowania w terapii nadciśnienia u małych zwierząt (tak więc mogą być stosowane w sytuacji gdy leki I, II i III okażą się nieskuteczne, lub będą przeciwwskazane). Podobnie jest w medycynie człowieka, jakkolwiek, klonidyna i metyldopa mają znaczenie w terapii nadciśnienia u ciężarnych, gdyż nie wywierają działania negatywnego na płód. Preferowanym lekiem z wyboru do terapii nadciśnienia u ciężarnych jest metyldopa.

Działania niepożądane klonidyny i metyldopy: zmęczenie, senność, suchość w jamie ustnej, hipotonia ortostatyczna, zatrzymanie jonów sodu i wody w organizmie, stany depresyjne.

T.M.