009 5

Rys. Wl. Schemat silnika Stirlinga z pierwszego patentu (1816 rok) [9]

mechaników, którzy w sprzyjających okolicznościach mogą osiągnąć zamierzony cel w przyszłości". Jak wskazuje praktyka, przewidywania R. Stirlinga nie spełniły się do dnia dzisiejszego, a zdobycze nauki i techniki zapewniły dynamiczny rozwój silników spalinowych, które opanowały wiele dziedzin napędu i przetwarzania energii cieplnej na inne formy energii. Silniki Stirlinga natomiast przez długie lata pozostawały w zapomnieniu.

Ponowne zainteresowanie tymi silnikami datuje się od połowy lat trzydziestych XX wieku, kiedy to firma Philips z Eindhoven zwróciła na nie uwagę szukając taniego i cichego źródła napędu prądnic używanych do zasilania radioodbiorników, w terenie bez rozbudowanej sieci elektrycznej. Jednakże, od czasu wynalezienia tranzystorów i udoskonalenia baterii elektrycznych, ten powód prac rozwojowych upadł. Rozpoczęte prace badawcze kontynuowano w koncernie Philipsa pod kierownictwem R.J. Meijera z myślą o innych zastosowaniach, które po otrzymaniu obiecujących wyników zaczęły szybko się wyłaniać. Rozwój konstrukcji silników spalinowych stawiał silnikom Stirlinga coraz to większe wymagania, rozwiązywane w toku dalszych badań podzespołów i nowych konstrukcji. Rosnące koszty prac rozwojowych zmusiły firmę Philips do zakończenia programu badawczego w tej dziedzinie w 1978 roku. Osiągnięcia zespołu Philipsa, poprzez licencje oraz transfer specjalistów, są wykorzystywane w innych ośrodkach, np. United Stirling w Szwecji, General Motors Co., Ford Motor Co. oraz Stirling Thermal Motors Inc. w USA. Program badawczy sponsorowany przez Department of Energy rządu amerykańskiego kwotą ok. 100 milionów dolarów w latach 1982-1986 miał doprowadzić do zastosowania silnika Stirlinga w motoryzacji. Uzyskane wyniki, aczkolwiek bardzo obiecujące, nie spełniły oczekiwań, powodując wstrzymanie prac. Po silniki Stirlinga sięgnęła również NASA, wprowadzając z powodzeniem model SSPC o mocy 25 kW do po-

12