0142

Bogdan Rąckowski - BHP w praktyce Rozdział 6

dzaj zmęczenia występuje wskutek jednostronnego i intensywnego obciążenia poszczególnych funkcji oka (obciążenia mięśni akomodacyjnych, przeciążenie siatkówki).

Zmęczenie to objawia się:

•    bólami głowy,

•    łzawieniem i zaczerwienieniem powiek i spojówek,

•    zmniejszeniem zdolności akomodacji,

•    zmniejszeniem ostrości widzenia, wrażliwości na kontrasty i szybkości spostrzegania.

Powyższe objawy są spowodowane przede wszystkim niewystarczającym oświetleniem i wadą wzroku.

Zmęczenie nerwowe występuje przy pracach o wysokich wymaganiach percepcji wzrokowej, przy czym nie chodzi o duże obciążenie części optycznej oka.

Objawy zmęczenia nerwowego to:

-    uczucie niechęci i ogólna ociężałość,

-    tendencje do bólu głowy i nudności,

-    bezsenność i utrata apetytu.

Obydwa rodzaje zmęczenia sumują się podczas prac wzrokowych. Wpływa to na zmniejszenie wydajności, jakości pracy, zwiększenie częstości wypadków przy pracy itp.

Odpowiednie oświetlenie wpływa na podniesienie wydajności pracy przy równoczesnym zmniejszeniu obciążenia pracującego człowieka.

Podstawowymi jednostkami fizycznymi, które służą do oceny warunków oświetleniowych, są: kandela, lumen, luks i nit.

Jednostką światłości jest kandela (cd), stanowi ona 1/60 część natężenia światła wysyłanego w kierunku prostopadłym przez ciało doskonale czarne o powierzchni 1 cm² w temperaturze krzepnięcia platyny (1760°C).

Jednostką strumienia świetlnego jest lumen (lm). Jest to strumień świetlny wysyłany równomiernie we wszystkich kierunkach przez źródło światła o natężeniu 1 kandeli w jednostkowym kącie bryłowym równym jednemu steradia-nowi.

Miarą natężenia oświetlenia powierzchni jest luks, gdy na 1 m² tej powierzchni pada równomiernie strumień świetlny równy 1 lumenowi.

Jednostką jaskrawości - jasności powierzchni lub światła, zwanej luminancją, jest nit (nt). Luminancja źródła światła lub dowolnej powierzchni wynosi jeden nit, jeśli pole o powierzchni 1 m² świeci w kierunku prostopadłym światłością jednej kandeli.

Poziom himinancji decyduje o wielkości subiektywnego wrażenia świetlnego, bowiem jest miarą bezwzględną promieni odbitych lub wysyłanych przez źródła światła, oprawy oświetleniowe, jak też oświetlone powierzchnie. Ilość odbitego światła zależy nie tylko od natężenia światła padającego, ale także od barwy i rodzaju powierzchni odbijającej promienie.

Narażenie pracowników

Zagrożenia pracowników promieniowaniem widzialnym rozpatruje się z punktu widzenia możliwości uszkodzenia fotochemicznego i termicznego siatkówki oka.

Zagrożenie uszkodzeniem fotochemicznym jest charakteryzowane przez wartości skuteczne luminancji energetycznej źródła, natężenia napromienienia i czas ekspozycji.

Zagrożenie uszkodzeniem termicznym siatkówki oka jest charakteryzowane przez wartość skuteczną luminacji energetycznej źródła.

Dopuszczalne wartości ekspozycji oka na promieniowanie widzialne określa poniższa tabela.

Rodzaj zagrożenia siatkówki	Czas ekspozycji mmam bI	Wymiar •kątowy źródła a f _n [mrad]	Oceniana wielkość	Najwyższe dopuszczalne natężenie ocenianej wielkości
Fotochemiczne	t< 10 000 s	a >11	700 n 300 M	100 J • cm'^! • sr"’
	t > 10 000 s		700 Lcs = Z^LA^AX 300	0,01 W • cm'^1 • sr"’
	t< 10 000 s	a < 11	700 n W, = IlfAAA-f, 300 1=1	0,01 J • cm'^1
	t > 10 000 s		700 Ecs = 30D	1 pW • cm'^1
Termiczne	10ps<.tt <. 10s	1,7-5-100^1	1400 Les = 300	^5 W cm~^2 ■sr^1«-t,

281

1

Gdy a przekracza 100 mrad, należy przyjąć wartość jak dla kąta 100 mrad. gdzie:

L_et - skuteczna luminancja energetyczna źródła,

N_t - napromienienie skuteczne,

E„ - skuteczne natężenie napromienienia,

L_k - gęstość widmowa luminancji energetycznej,

E_x - gęstość widmowa natężenia napromienienia,

B_k - względna skuteczność widmowa wywoływania fotochemicznych uszkodzeń siatkówki,

R_k - względna skuteczność widmowa wywoływania termicznych uszkodzeń siatkówki,

AA. - szerokość pasma promieniowania, a - wymiar kątowy źródła promieniowania,

t - łączny czas trwania ekspozycji w odniesieniu do dobowego wymiaru czasu pracy bez względu na długość jego trwania, t_t - czas jednorazowej ekspozycji.