014

od rejonu, w którym uprawiana jest żegluga, a także od organizacji i sprawności odpowiednich służb armatorskich, może dochodzić do kilku tygodni, w skrajnych wypadkach nieraz do kilku miesięcy (opóźnione dostarczenie na statek zeszytów Notices to Mariners). Nie bez znaczenia jest tu także czas potrzebny na aktualizację; wynosi on od kilku do kilkunastu godzin tygodniowo - w zależności od liczby map i innych wydawnictw znajdujących się na statku oraz wiedzy i doświadczenia nawigatora. Poprawki są nanoszone ręcznie, co stwarza niebezpieczeństwo popełnienia błędu, który może okazać się fatalny w skutkach.

Należy' pamiętać, że informacje podane na mapie nie są jedynymi, jakie nawigator ma obowiązek przyswoić sobie w danej chwili. Musi on znać przede wszystkim położenie swego statku w stosunku do innych jednostek i niebezpieczeństw nawigacyjnych, parametry ruchu statku własnego i przybliżone ich wartości dla manewrujących w pobliżu jednostek, aktualne warunki hydrometeorologiczne i najbliższe ich prognozy, sytuację wewnętrzną panującą na statku oraz wiele innych danych.

Nadmiar informacji utrudnia ich przyswajanie oraz właściwą selekcję, co wpływa ujemnie na trafność podejmowanych decyzji. Duże znaczenie ma tu więc zautomatyzowanie stanowiska dowodzenia. Im większy stopień automatyzacji, tym mniej nie przetworzonych danych informacji, docierających bezpośrednio do nawigatora. Wstępne przetworzenie informacji w dużym stopniu pozwala go odciążyć, wpływając tym samym na jakość i trafność podejmowania decyzji. Czynności nawigatora mogą ograniczać się wówczas do pełnienia jedynie funkcji nadzorczo-kontrolnych. Spore nadzieje na rozwiązanie wymienionych problemów budzi pojawienie się koncepcji elektronicznej mapy nawigacyjnej [18] (rozdział 10).

2.2. WYMAGANIA STAWIANE MORSKIEJ MAPIE NAWIGACYJNEJ

Morska mapa nawigacyjna, zgodnie ze swoim przeznaczeniem, spełnia szereg wymagań. Oto najważniejsze z nich:

1)    przyjęte odwzorowanie nawigacyjne powinno:

-    zachować wierność kątów (kierunki na mapie muszą pokrywać się z kierunkami w rzeczywistości), co umożliwi wyznaczanie na mapie pozycji z pomiarów kątów,

-    zachowywać w granicach mapy stałość skali niezbędną do wykonywania na niej pomiarów odległości oraz ich różnic,

-    przedstawić zarówno loksodromę, jak i ortodromę jako linie proste;

2)    mapa powinna charakteryzować się dokładnością kartometryczną, to znaczy jednoznaczną dokładnością wzajemnego rozmieszczenia punktów na mapie, co nada jej wartość dokumentu technicznego;

3)    mapa nawigacyjna musi być czytelna i poglądowa. Są to cechy wyrazu graficznego pozwalającego już na pierwszy rzut oka, przy właściwym rozmieszczeniu symboli, rozróżnić najważniejsze elementy treści mapy, a przy dokładnym czytaniu - bez trudu rozpoznać pozostałe jej szczegóły. Efekt taki uzyskuje się w procesie generalizacji, jednakże podwyższenie czytelności nie może obniżać wartości użytkowej mapy. Na czytelność mapy istotny wpływ ma odpowiedni zestaw barw. Symbolika naniesionych obiektów wymaga prostoty i czytelności;

4)    mapa morska musi charakteryzować się wiarygodnością treści, którą warunkuje głównie dokładność prac hydrograficznych. Ważny jest tu problem dokładności prac sondażowych, przedstawienie jak najbardziej pełnego (odpowiedniego do przeznaczenia mapy) obrazu dna morskiego, a także przylegających do morza wybrzeży. Ma to istotne znaczenie głównie w rejonach podejściowych do portów i obszarów niebezpiecznych z punktu widzenia nawigacji;

5)    mapa powinna odznaczać się zupełnością treści oraz wzajemną zgodnością i uzupełnianiem się w najdrobniejszych szczegółach z pozostałymi wydawnictwami nawigacyjnymi;

6)    morska mapa nawigacyjna powinna wyróżniać się bezwzględną aktualnością treści, którą to wymusza obowiązek stałego zapewnienia bezpieczeństwa żeglugi. Powinna umożliwiać nanoszenie poprawek oraz dodatkowych znaków, napisów, specjalnych siatek i innych elementów, koniecznych do prowadzenia nawigacji oraz rozwiązywania w sposób graficzny różnych problemów i zadań nawigacyjnych;

7)    w zakresie wymagań technicznych mapy morskie muszą:

-    posiadać odpowiedni format dopasowany do wymiarów stołu nawigacyjnego, przystosowany do wygodnego użytkowania w warunkach statkowych;

14