0238

Systemy polityczne współczesnego świata

Tabela 5. Rozmiar deformacji spowodowany przez system radykalnie proporcjonalny (na przykładzie wyborów w Danii w 1998 r.)

Partia	% głosów	% mandatów	Różnica
Partia Socjaldemokratyczna	36,0	35,9	■0,1
Socjalistyczna Partia Ludowa	7,5	7,3	-0,1
Radykalni Liberałowie	3,9	3,9	0,0
Partia Chrześcijańsko-Ludowa	2,5	2,2	-0,3
Centrum Demokratyczne	4,3	4,7	+0,4
Partia Konserwatywno-Ludowa	8,9	8,9	0,0
Liberałowie	23,5	24,0	+0,5
Partia Progresywna	2,4	2,2	-0,2
Partia Ludowa	7,4	7,3	-0,1
Inne	2,8	2,8	0,0
Rozmiar deformacji			0,8

Typologia powyższa opiera się również na założeniu, że ustalenie politycznych konsekwencji systemów wyborczych wymaga posłużenia się różnymi metodami pomiaru, i to stosowanymi łącznie. Żaden z wypracowanych przez doktrynę mierników nie odzwierciedla w pełni siły wpływu poszczególnych elementów systemu wyborczego na stopień proporcjonalności oraz redukcji efektywnej liczby partii. W szczególności pomijają one oddziaływanie takiego czynnika, jak rozproszenie (bądź koncentracja) głosów, determinowanego głównie atrakcyjnością wizerunku konkretnych partii w oczach wyborców. Równie ważny jest dystans poparcia osiąganego przez dwie najsilniejsze partie (a więc to, jaką przewagę osiąga partia zwycięska nad drugą co do kolejności). Określany w ten sposób poziom rywalizacyjności może być nader wysoki, gdy różnice między największymi partiami są niewielkie (jak dzieje się to np. w Wielkiej Brytanii, Grecji czy Niemczech), niski (w krajach, w których jedna partia zdecydowanie góruje nad rywalami) lub zmienny. Istotne znaczenie ma też fakt, czy w danym systemie partyjnym przeważają ugrupowania zdolne do uzyskania poparcia znacznej części elektoratu (system „dużych” partii), czy takie, które gro-

234