0000152

Epidemiologia bólów szyjnego odcinka kręgosłupa    153

nych w środowisku wiejskim świadczą zarazem, że praca w rolnictwie nie stanowi czynnika zagrożenia w odniesieniu do rwy szyjnej i barkowej.

Niskie liczby zapadalności i rozpowszechnienia wśród populacji dużego zakładu metalurgicznego wskazują z jednej strony na dodatnią selekcją pracowników podejmujących i wykonujących pracą w tym zakładzie, a z drugiej strony świadczą wyraźnie, że wystąpowanie zespołu bólów związanych z szyjnym odcinkiem kręgosłupa nie jest również zależne od czynników związanych z zatrudnieniem w tym dziale gospodarki narodowej. W przeciwieństwie do tego, jak wskazują badania Musioła i współprac. (1975), praca w górnictwie wpływa wyraźnie niekorzystnie na statykę i dynamiką kręgosłupa, tak że po 20 latach pracy 26% górników skarżyło się na dolegliwości związane z szyjnym, a 48% z lędźwiowym odcinkiem kręgosłupa.

Spostrzeżenia kliniczne dostarczają szeregu danych, że istnieje tylko ogólnie dodatnia korelacja pomiędzy występowaniem i natężeniem zmian zwyrodnieniowych w obrazie radiologicznym kręgosłupa szyjnego a zespołem rwy szyjnej lub barkowej. Potwierdziła to w pełni nasza analiza wykazując, że u zaskakująco dużego odsetka ludzi bez jakichkolwiek dolegliwości bólowych powiązanych z górnym odcinkiem kręgosłupa istnieją poważne zmiany zwyrodnieniowe w szyjnej części kręgosłupa. Wskazuje to, że obraz radiologiczny nie może stanowić jedynego, a nawet podstawowego kryterium w rokowaniu co do wyzdrowienia w zespołach rwy szyjnej i barkowej.

PIŚMIENNICTWO

1. Owsianowski M., Marcinkowski J., Bukowski S., Owsianowska TWstępna analiza skierowań i zgłoszeń do poradni neurologicznych woj. poznańskiego. Zdrowie PubL 1078, 89, 161. — 2. Musiał A., Szczepanik £., Wolny M.: Zum Problem der Symptomatologie vertebragener Beschwerden bei den Bergleuten. Rehabilitacja 1975, 8, suppl. 234. — 3. Wender M., Kabschowa B., Owsianowski M.: Choroby układu nerwowego w populacji dużego zakładu metalurgicznego. Neurol. Neurochir. Pol., 1976, 24, 673. — 4. Wender M., Owsianowski M., Hyży A., Zwyrzykowska E.: Badania epidemiologiczne chorób układu nerwowego w rejonie gmin o przewadze ludności wiejskiej. Med. Wsi — w druku. — 5. Wender M., Zwyrzykowska E., Purolowa J., Owsianowski M.: Epidemiologia chorób układu nerwowego w populacji wielkomiejskiej. Zdrowie Publ. w druku. — 6. Wender M., Owsianowski M., Kabschowa B.: Choroby układu nerwowego w populacji dużego zakładu metalurgicznego. II Wpływ czynników zawodowych. Med. Pracy 1978, 29, 91.

Adres autorów: Klinika Neurologiczna AM, 61-355 Poznań, ul. Przybyszewskiego 49