0000179

V. PROFILAKTYKA ZESPOŁU BÓLÓW SZYJNEGO ODCINKA KRĘGOSŁUPA

STANISŁAW GROCHM AL

KLINIKA I PROFILAKTYKA ZESPOŁU BÓLÓW ZWIĄZANYCH Z SZYJNYM ODCINKIEM KRĘGOSŁUPA

Z Oddziału Rehabilitacji Instytutu Neurologii AM w Krakowie Kier. Oddziału: prof. dr hab. S. Grochmal Kier. Instytutu Neurologii: doc. dr hab. J. Jedliński

Obraz kliniczny zespołu bólów związanych z szyjnym odcinkiem kręgosłupa uwarunkowany jest różnorodnym patomechanizmem zmian chorobowych. Do najczęstszych przyczyn należą zmiany zwyrodnieniowe w obrębie krążków mię-dzykręgowych oraz stawów międzykręgowych i więzadeł, następnie urazy kręgosłupa i rdzenia w tym odcinku, rzadziej procesy uciskowe wywołane guzami kanału kręgowego i rdzenia craz zmiany zapalne różnego pochodzenia.

Przepukliny dyskowe mogą mieć przebieg ostry, zwykle w następstwie urazu z nagłym bólem karku i kręczem szyi, pod postacią zespołu korzeniowego lub korzeniowo-rdzeniowego, z bólami i parestezjami typu segmentarnego, z niedowładem ruchowym różnego stopnia, niekiedy włącznie do tetraplegii.

Przepukliny dyskowe o przebiegu przewlekłym, przeważnie na tle zmian zwyrodnieniowych lub powtarzających się mikrourazów, charakteryzują się również segmentarnymi bólami korzeniowymi lub korzeniowo-rdzeniowymi, nasilającymi się po wysiłku i gwałtownych ruchach oraz miejscowym unieruchomieniem zajętych odcinków. Objawom bólowym mogą towarzyszyć zaburzenia czuciowe (hipoestezja) i troficzne (zanik mięśniowy), ruchowe (uszkodzenie dróg piramidowych).

Spondyloza szyjna ma przebieg bardzo zbliżony do przewlekłej dyskopatii i podobny obraz kliniczny. Bóle występują rzadziej w karku, a częściej w kończynach górnych, parestezje pojawiają się później, zanik mięśni uwidacznia się w jednej lub w obu kończynach górnych, zaburzenia czucia są mniej nasilone i o różnym umiejscowieniu, ruchomość szyi zachowana.

Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa szyjnego mogą w niewielkim odsetku (2—5°/o) u osób głównie między 40 a 70 r.ż. prowadzić do cieśni kanału kręgowego i wtórnych zmian rdzeniowych na tle mikrourazów ścian naczyniowych, sumujących się ze zmianami miażdżycowymi. Upośledzenie ukrwienia powoduje zmiany patologiczne w rdzeniu (myleopalhia) z objawami rdzeniowego chromania przestankowego (claudicatio inteimittens medullaiis) i zaburzeniami czucia oraz bólami karkowo-ramiennymi. W 20% mielopatii szyjnej objawy występują tylko w kończynach dolnych.

Odrębny patomechanizm bólów związanych z szyjnym odcinkiem kręgosłupa przyjmuje się dla migreny szyjnej (zespół współczulny szyjny tylny). Do charakterystycznych objawów w migrenie szyjnej należą bóle karku i potylicy promieniujące jednostronnie do czoła, potliwość połowy twarzy, piekące bóle twa-