055 4

46 Rośliny zielarskie

o średniej dojrzałości, które przy dość wysokim procencie olejku mają największą masę.

Tabela 4

Zależność między wiekiem liścia a jego masą oraz zawartością i wydajnością olejku

(wg W. Strażewicza)

Liście	Waga liści • po wysuszeniu w g	Obj. zawartość olejku w °/o	Wydajność olejku w g (iloczyn masy przez % olejku)
Młode	326	3,57	11,64
Średnie	1012	2,26	22,87
Stare	340	1,57	5,34

Inne doświadczenie W. Strażewicza również z miętą wykazuje, że wiek liścia odbija się nie tylko na ilości olejku, ale również na jego jakości. A mianowicie w miarę starzenia się liścia zwiększa się ilość głównego składnika olejku — mentolu. Wynosiła ona w liściach najmłodszych 11,56%, w najstarszych — 30,76%. Równolegle zmieniają się również inne właściwości olejku, jak ciężar właściwy, refrakcja, skręcalność optyczna.

Podobne wahania zawartości składników użytkowych obserwujemy nie tylko w roślinach olejkowych. W. Strażewicz przeprowadził badania nad aktywnością biologiczną liści naparstnicy purpurowej.

Tabela 5

Masa i toksyczność liści naparstnicy purpurowej w zależności ojł wieku liścia

(wg W. Strażewicza)

Liście	Sucha masa liści w g	Wartość toksyczna w jednostkach żabich ^1
Najmłodsze	5,66	1116
Dorastające	10,01	1581
Dorosłe	11,51	2250
Najstarsze	8,26	1730

Jak widzimy z tabeli 5 najwyższą toksyczność mają liście dorosłe i najstarsze, najniższą — najmłodsze (prawie o połowę).

Również zawartość alkaloidów tropinowych ulega wahaniom wraz z wiekiem liści, co wykazuje tabela 6.

1

Wyjaśnienie jednostek żabich. Ponieważ glukozydy nasercowe rozkładają się łatwo stosuje się badania biologiczne, które polegają na wprowadzeniu badanego wyciągu glukozy do wego do serca zwierząt doświadczalnych (najczęściej żab, gołębi lub kotów) i obserwowaniu, po jakim czasie określona dawka. wyciągu powoduje zatrzymanie pracy serca i śmierć zwierzęcia. Siłę działania wyciągu określa się w tzw. jednostkach żabich, gołębich lub kocich.