064 5

Surowce zielarskie 55

Szerokie i niemniej ważne znaczenie mają surowce zielarskie jako środki dietetyczne i smakowe, stosowane w postaci ziół przyprawowych.

Zioła' przyprawowe* Mają one coraz szersze zastosowanie nie tylko w gospodarstwie domowym, ale również w przemyśle spożywczym, jako środki podnoszące smak i wartość dietetyczną przetworów. Przemysł piekarniczy, mięsny, rybny, wódczany z,używa ją znaczne ilości ziół przyprawowych bądź w formie naturalnej, bądź ekstraktów lub olejków.

W wielu wypadkach możemy bardzo łatwo oddzielić surowce lecznicze od przyprawowych; dotyczy to zwłaszcza surowców • silnie działających, jak ziele miłka wiosennego, sporysz, bieluń, pokrzyk i inne. Częściej jednak granica między surowcem leczniczym a przyprawowym zaciera się, np. czosnek był od dawna używaną przyprawą, badania jednak ostatnich dziesiątków lat wykazały właściwości lecznicze czosnku jako środka obniżającego ciśnienie krwi, badania zaś ostatnich lat — obecność tzw. fiton-cydów, czyli substancji silnie bakteriobójczych. Niektóre zioła, jak np. rumianek, melisę, miętę, kwiat lipowy kupuje się w Polsce w aptece jako lek, podczas gdy we Francji czy Włoszech pije się napary z tych ziół jako codzienną herbatę,

W ostatnich łatach próbuje się również" wykorzystać dietetyczne właściwości roślin zielarskich w żywieniu zwierząt. W tym celu przygotowuje się mieszanki ziół tuczące, mlekopędne, rujotwórcze itp. i dodaje do pasz.

Wiele roślin zielarskich w okresie kwitnienia stanowi poważny pożytek dla pszczół, np. kolendra, kminek, tymianek, lawenda, hyzop, melisa, koci-miętka, bazylia, szałwia i inne. Należą one do roślin wybitnie miodo-d a j n y c h. Badane jest zagadnienie tzw. miodów leczniczych, tj. posiadających pewne właściwości tych roślin leczniczych, z których miód zostaje zebrany.

Rośliny olejkowe. Dostarczają bogatego asortymentu surowców (np. mięta pieprzowa, szałwia, tymianek, melisa, kolendra, lawenda itd.) służących do otrzymywania olejków, które mają szerokie zastosowanie w medycynie i przemyśle: spożywczym, mydlarskim, perfumeryjnym, kosmetycznym i in.

Niektóre owoce i nasiona roślin zielarskich dostarczają olejów, tj. tłuszczów roślinnych w stanie płynnym. Główną obecnie rośliną oleistą w kraju jest rącznik. Poza tym wiele owoców i nasion zawiera znaczne ilości tłuszczów, np. kolendra, anyż, koper włoski itd., w których są one składnikiem pobocznym.

Po wydzieleniu olejku i oleju wyparki tych roślin mogą być wykorzystane jako pasza dla bydła, gdyż zawierają jeszcze cenne składniki pokarmowe, tj. białko, sole mineralne, cukry itp.'

Słoma ^vielu roślin olejkowych, jak np. anyżu, kminku, koledry, może stanowić pożywny i mlekopędny dodatek do paszy dla bydła.