078 079

RoidiliWll

seto państwa, czy ustawie o pracownikach samorządowych z 1990 roku nakazującej zachowanie uprzejmości I Życzliwości w kontaktach z obywatelem. Za naruszenie tych obowiązków grotą kary dyscyplinarne.

Należy także dodaC. te przepisy nie mogą objąć całokształtu obowiązków pracownika administracji. One łączą się z kulturą oraz etyką. Urzędnik odpowiada za naruszenie norm. które nie są SdSle określone w przepisach. Popadniecie w konflikt z normami moralnymi dyskwalifikuje urzędnika. Zagadnienia prestiżu urzędnika są bardzo watne dla całokształtu funkcjonowania państwa, gdyt z nim na co dzień spotyka się obywatel, który często w jego zachowaniu widzi odbicie państwa.

Polskie doświadczenia w tym zakresie są bardzo interesujące 1 istotne. Nalety sobie zdawać sprawę. Ze upadek Polski przedrozbiorowej spowodował upadek tworzącej się polskiej nowoczesnej administracji, a Konstytucja 3. Maja z 1791 roku zapowiadająca .opiekę prawa i rządu' praktycznie nie została wprowadzona w Zycie. Administracja państw zaborczych swoim zachowaniem i celami działania najczęściej powodowała niechęć społeczeństwa polskiego. Aparat administracyjny był kojarzony z wrogim państwem. Okres wojny 1 okupacji takZe wyrabia! odruch niechęci do państwa, a przeciwstawianie się państwu, które działało na szkodę polskiego społeczeństwa czy wprost dąZyło do jego biologicznego wyniszczenia, było powodem do dumy. Po odzyskaniu niepodległości w latach 1944-1945 roku określone sity polityczne takZe starały się osłabiać autorytet państwa i Jego administracji. Brak było fachowych kadr. Siły nowego państwa skupione były na odbudowie i tworzeniu materialnych podstaw bytowania społeczeństwa. Podkreślano rolę pracy produkcyjnej i często nte doceniano pracy urzędniczej. Dopiero stopniowo przezwyciężano pogląd o małej wartości pracy urzędników, ich częstym biurokratyzmie 1 nieróbstwie oraz dąZono do podniesienia prestiżu, rangi 1 roli urzędnika rzutujących na jakoSć pracy całej administracji. Dobór kadr na podstawie obiektywnych kryteriów, stałe podnoszenie kwalifikacji zawodowych urzędników, względna stabilizacja w zawodzie itd. w sposób zauważalny wpływają na jakoSć działań administracji publicznej.

I Bola wymagań formalnych przy doborze kadry, takich jak np. wiek. zdolność do czynności prawnych, korzystanie z praw publicznych, posiadanie obywatelstwa, zdrowia, kwalifikacji itd.. i ich spełnienia jest punktem wyjścia do prawidłowego doboru kadr. Ogólne wymagania najczęScie| łączą się z wymaganiami szczególnymi, takimi jak np. predyspozycje do określonej konkretnej pracy, kwalifikacje polityczne, odnoszące się do cech charakteru czy intelektu.^Spgsóbamt selekcjonującymi kandydalóyutopracy-ig administracji są wgtępog staZelaplĘ^Iłrzy^lowująońe kandydatów do pracy i stwaizająTijSzjędo oceny przyszTej przydatności nawet pod •' względem urtoejętnoścTwSpótzyćIaz ińnym£“6pmll w Środowisku czy pracowitości. rzetelności I umiejętności dostosowywania się do nowych oraz niespodziewanych sytuacjl.W niektórych pańsSwąch watną rolę ódgrywająlisty polecające, które muszą dostarczyć ubiegający się o pracę od osób'cieszących się uznaniem, znanych polityków, zajmujących ważne stanowiska czy Innych autorytetów. Problem awansowania ludzi juZ pracujących łączy się z oddziaływaniem na |akoSć pracy, podnoszeniem kwalifikacji, uzupełnianiem wykształcenia oraz jakoicl współdziałania z inny-

ml- Awanse to nie tylko wzrost zarobków, otrzymanie odznaczenia, ale przede wszystkim objęcie wyższego stanowiska lub przeniesienie na wyższy szczebel, np. do województwa czy stolicy. Awansowanie powinno być oparte na kryterium jakości pracy. a nie dyskrecjonalnej władzy przełożonego.

/ Problem awansowania łączy się z zagadnieniami rotacji kadr kierowniczych. Znajduje to oparcie w polityce kadrowej i zmianach z góry zamierzonych. Potrzeba rotacji wynika z założeń sytemu demokratycznego, z zapobiegania rutynie i zwiększania szans dla wszystkich ambitnych pracowników. Częściej zmiany na stanowiskach kierowniczych powinny mieć miejsce w dziedzinach bliżej związanych z polityką i działalnością społeczną, a rzadziej na stanowiskach wymagających określonej wiedzy fachowej. Pełna Stabilność kadry może prowadzić do „bezkarności^- czy zaniedbań w pracy. Wyważenie zalet stabilizacji i zmian jest zagadnieniem złożonym oraz trudnym. Rotacja powinna być dostosowana do możliwości i potrzeb. Awanse zakładają rotację, ale problem stabilizacji fachowców jest sprawą wielkiej wagi. Komfort jaki daje stabilizacja, nieusuwalność. jeśli nie popełniło się jakiegoś wielkiego błędu czy nadużycia zaufania, często sprzyja podniesieniu jakości pracy, ale u niektórych jednostek grozi wpadaniem w rutynę I odrywaniem się od społeczeństwa. Przy awansowaniu i powoływaniu na kierownicze stanowiska często powstaje pytanie, czy powołać kogoś z zewnątrz, czy awansować |uż pracującego w instytucji. Ktoś z zewnątrz będzie miał więcej zapału, na nowo popatrzy na zadania, które instytucja ma realizować, nie jest powiązany towarzysko z podległymi pracownikami itd.. natomiast ten awansowany nie musi się wciągać w pracę, bo ją już zna. zna możliwości współpracowników itd. Teoria nie odpowiada na to pytanie, bo odpowiedzieć nie może. Każdy przypadek należy rozpatrywać i rozwiązywać indywidualnie, brać pod uwagę zalety oraz wady potencjalnych nowych kierowników oraz różne inne uwarunkowania. Podobnie teoria nie odpowiada na pytanie, czy na czele wyspecjalizowanej jednostki powinien stać sprawny administrator i menedżer, czy też specjalista w danej dziedzinie. I

W związku ze wzrostem roli wykwalifikowanych adminlstratywistów w całym święcie rośnie rola 1 znaczenie specjalnych szkół mających za zadanie kształcenie urzędników dla administracji państwowej. Ich forma i treść ulegają zmianie, np. rośnie rola odbywanych praktyk, staże w innych państwach itd.. dostosowując się do zmieniających się potrzeb. W Europie najbardziej znane i cenione są szkoły we Prancji. Niemczech i Wielkiej Brytanii.

We Francji Krajowa Szkoła Administracji (ENA - L'ficole Nationale dAdminlstra-Uon) odzwierciedla specyficzne aspekty francuskiego żyda administracyjnego, społeczno-politycznego 1 edukacyjnego. Nawiązując do założonej z inicjatywy Henryka Fayola w 1917 roku w Paryżu Centre dEtudes Administratives. skupiającego wybitnych teoretyków i praktyków, kształcącego wyróżniających się adminlstratywistów praktyków przeważnie wyższego szczebla. ENA powstała 9 października 1945 roku. ^/l powołana przez Tymczasowy Rząd Republiki Ftancuskięj kierowany przez gen. Charles'a de Gaulle‘a.

Szkoła jest połączeniem wyżsi ej uczelni i urzędu państwowego. Studenci z chwilą przyjęcia stają się urzędnikami państwowymi i pobierają wynagrodzenie, jej zadaniem