100 77

CZĘŚĆ PIERWSZA IDEE JEDNOCZENIA EUROPY

ROZDZIAŁ I

PRAPOCZĄTKI IDEI JEDNOCZENIA EUROPY

l.IDEE INTEGRACYJNE STAROŻYTNOŚCI (GRECJA, RZYM)

P|ierwsze idee jednościowe wystąpiły w starożytnej Grecji. Na jej terenie — ___I wokół północnych wybrzeży Morza Śródziemnego — rozwinęły się podstawy cywilizacji europejskiej. Wraz z wielką kolonizacją grecką idee i wpływy helleńskie rozszerzały się na terytorium Europy¹. Kultura grecka stała się naturalną bazą rozwoju cywilizacji i tożsamości europejskiej.

Grecja stworzyła zalążki rozwoju cywilizacji europejskiej, wnosząc do niej przede wszystkim trwałe wartości kultury, sztuki i filozofii helleńskiej oraz próby działań „międzypaństwowych”. Na jej terenie zrodziły się trwałe idee filozoficzne oraz zasadnicze pojęcia wiedzy o państwie i polityce (demokracja, arystokracja, monarchia). Starożytni Grecy próbowali niemal wszystkiego: od demokracji i wolności po tyranię; od gorliwej wiary i metafizyki po sceptycyzm i cynizm; od wierzeń religijnych po rozważania naukowe. Myśliciele greccy, zwłaszcza Sokrates, Platon i Arystoteles, tworzyli podstawy wiedzy dla ogółu myślicieli i pisarzy politycznych całej Europy.

W starożytnej Grecji państwa-miasta łączyły się w większe związki, zwane amfiktioniami. Największe znaczenie osiągnęła amfiktionia, skupiona wokół świątyni Apollina w Delfach. Kierowała nią rada, złożona z reprezentantów dwunastu państw-miast, które — zachowując odrębność - podporządkowywały się wspólnym ustaleniom. Amfiktionie greckie nie były organizacjami politycznymi, ale stanowiły namiastkę wspólnoty, jej swoisty archetyp². Wraz z regularnie organizowanymi igrzyskami panhelleńskimi, jednoczyły działania greckich państw-miast („polis”).

1

J. Bo,wie, The UnUy of Europem Hislory. London 1970, s. 27-42.

2

CłS. Bartnik, Fenomen Europy. Radom 2001, s. 28; Por. A. Przybylski, Utopie, idee i projekty związku narodów i powszechnego pokoju. Warszawa 1932, s. 6-8.