IMGP0576

100 Część pierwsza. Powstanie mowy

Joseph H. Greenberg już w latach siedemdziesiątych XX wieku wierzył, że udało mu się znaleźć takie echa pradziejów. Według jego badań w językach najróżniejszych rejonów ziemi i nadrodzin językowych występuje na przykład rdzeń tik, zawsze określający „rękę, palec” lub słowo „jeden” wywodzące się od liczenia na palcach.

Thkie niespodziewane odkrycia językowe są dla jednych obiecującymi zwiastunami przyszłej lingwistyki, która będzie mogła, opierając się na naukowych podstawach, rzucić nieco światła na wieki ciemne „przed wieżą Babel”. Natomiast inni - obecnie z pewnością większość - nazywają te nadzieje fantazją. „Można uznać i zrozumieć - pisał na przykład w roku 1973 lingwista Gerhard Doerfer o omnikomparatywizmie - że dokładna analiza kwantytatywna z naukowego punktu widzenia jest bardziej niezawodna niż samo zbieranie słów według metody kling-klang [podobieństwa brzmienia). Można też odwrócić od niej oczy, i wtedy po prostu jej nie widać. (...) Gromadzenie wielu słów - ta radość z barwnej różnorodności - i ze stałej harmonii w całej tej różnorodności - z pewnością jest tak po ludzku niezwykle miłe i zrozumiałe. (...) TYzeba jednak mieć na uwadze, że to nie jest science [nauka], lecz science fiction [fantastyka naukowa].” Badacz ten porównał zrekonstruowany język praindoeuropejski (por. s. 27 i n.) do „rozleglej, mrocznej polany, oświetlonej jedynie wąskimi pasmami padających z góry promieni światła”, na której „chciałoby się teraz bawić i rozkoszować. Tiiż za nią rozpoczyna się jednak ciemna puszcza glottogonii [badań porównawczych nad początkami języka], pełna ciężkiego milczenia, wiecznej ciemności i rozrastających się bujnie zarośli, w których łatwo się całkiem zaplątać. Do tego ciemnego lasu nie powinniśmy wchodzić, ponieważ tam, gdzie zaczyna się ciemny las, cała wiedza się kończy.”⁷

Część druga

POWSTANIE PISMA