100 6

196 nauczanie przedmiotowe

nauczanie przedmiotowe, podział treści kształcenia na odrębne przedmioty nauczania, zwykle powierzane nauczycielom specjalistom. N.p. przeciwstawia się -* nauczaniu łącznemu (globalnemu), w którym treści kształcenia występują w postaci ośrodków zainteresowań, ośrodków życia, ośrodków pracy, projektów czy problemów.

nauczanie wielopoziomowe, forma organizacyjna nauczania, przy której nauczyciel dostosowuje zadania, a zwłaszcza stopień ich trudności i czas pracy, do możliwości 2-3 grup uczniów, wyodrębnionych ze względu na osiągany przez nich poziom -• wyników nauczania. W niektórych krajach n.w. stosuje się w toku całego procesu dydaktycznego; w Polsce wykorzystuje się je niekiedy, w czasie opracowania nowych tematów bądź ich utrwalania, jak również w czasie przeznaczonym na wyrównywanie braków.

nauczanie wielostronne, nauczanie, w którym stosuje się zróżnicowane metody i środki, umożliwiające uczącym się zarówno przyswajanie gotowych wiadomości, jak i rozwiązywanie problemów teoretycznych i praktycznych, a zarazem przeżywanie wartości naukowych, społecznych, moralnych i estetycznych oraz bezpośredni udział w przekształceniu warunków otoczenia. Metody te umożliwiają poznawanie rzeczywistości i oddziaływanie na nią, przy czym rzeczywistość staje się tu — zgodnie z matcrialistyczną teorią odbicia — punktem wyjścia poznania i terenem jego praktycznej weryfikacji. Cykl poznania obejmuje więc: praktykę — teorię — praktykę. Taka koncepcja n.w. przeciwstawia się zarówno sensualizmowi dydaktycznemu, w którym zasada poglądowości stała się alfą i omegą wszelkiego nauczania, jak jednostronnemu abstrakcjonizmowi, opartemu wyłącznie na wiedzy książkowej, czy wreszcie instrumcntalizmowi dydaktycznemu, w którym dominuje jednostronny kult praktyki, pojmowanej pragmatystycznie.

Naucznoizsledowatclski Institut Po Obrazowanieto „T. Samodu-mow”, Naukowo-Badawczy Instytut Pedagogiki im. T. Samodumowa, mieszczący się w Sofii centralny bułgarski instytut zajmujący się prowadzeniem badań w zakresie teorii wychowania, dydaktyki ogólnej i szczegółowej oraz psychologii wychowawczej. Celem tych badań jest doskonalenie treści, metod, środków i organizacji kształcenia i wychowania w Bułgarii. NBIP dzieli się na zakłady: psychologii, dydaktyki, metodyki, wychowania, kształcenia zawodowego i informacji pedagogicznej. Oprócz nich istnieją samodzielne sekcje zarządzania szkołą, kształcenia politechnicznego i ekonomiki oświaty. Pod opieką NBIP funkcjonują szkoły eksperymentalne, w których — poza nauczycielami — zajęcia prowadzą pracownicy naukowi. Od 1978 dyrektorem NBIP jest L. Gieorgijew.

nauczyciel, pracownik o uznanych przez władze oświatowe kwalifikacjach do nauczania i wychowywania dzieci, młodzieży oraz dorosłych. Kwalifikacje te uzyskuje się przez ukończenie zakładu kształcenia nauczycieli oraz przez

nauka 197

zdanie przepisanych egzaminów. Uchwalona przez Sejm PRL w dniu 27 IV 1972 Karta praw i obowiązków nauczyciela ustala zasadę, że w Polsce każdy nauczyciel musi mieć ukończone studia wyższe. Zgodnie z tą Kartą stan nauczycielski obejmuje nauczycieli przedszkoli, szkól ogólnokształcących i zawodowych oraz nauczycieli akademickich, tj. asystentów, adiunktów, wykładowców, docentów i profesorów szkół wyższych.

Na stanowisko nauczyciela może być powołana osoba, która ukończyła » studia w szkole wyższej kształcącej nauczycieli lub w innej szkole wyższej, ale po uzyskaniu w toku studiów lub na kursie przygotowania pedagogicznego. Na stanowisko n. dyplomowanego powołuje się osobę o wyżej wymienionych kwalifikacjach po co najmniej 3 latach pracy, ocenionej dobrze za ostatnie 2 lata, przy czym ocena ta musi być potwierdzona przez wyniki komisyjnej wizytacji. Na stanowisko profesora szkoły średniej powołuje się osobę posiadającą wyższe studia magisterskie i 5 lat pracy na stanowisku nauczyciela dyplomowanego w szkole albo na stanowisku nauczyciela akademickiego w szkole wyższej.

Nauczycielski Uniwersytet Radiowo-Telewizyjny (NURT), powołana w 1973 placówka dydaktyczna Inst. Kształcenia Nauczycieli, prowadzona przez radio i telewizję; jej zadaniem jest udzielanie nauczycielom pómocy w procesie kształcenia i doskonalenia zawodowego. NURT służy pomocą zwłaszcza tym nauczycielom, którzy podjęli wyższe studia zaoczne lub wieczorowe, przez udostępnianie im wiedzy psychologiczno-pedagogicznej i społeczno-politycznej, obowiązującej na 4-lctnich studiach wyższych. Wiedza ta ma również sprzyjać podnoszeniu kwalifikacji ogółu nauczycieli szkół ogólnokształcących, zawodowych i wyższych. NURT rozpoczął działalność w styczniu 1974 serią wykładów radiowo-telewizjinyeh z pedagogiki, psychologii, filozofii marksistowskiej i z podstaw nauk politycznych. Słuchacze mają do dyspozycji podręczniki, skrypty i wykazy literatury do przestudiowania. Wygłaszane przez specjalistów wykłady oraz konsultacje udzielane przez punkty konsultacyjne ułatwiają czynnym nauczycielom ukończenie studiów wyższych. Program NURT zatwierdza minister oświaty i wychowania, jego organizacją i funkcjonowaniem zajmują się natomiast dwie instytucje: Inst. Kształcenia Nauczycieli Ministerstwa Oświaty i W’ychowania oraz Komitet do Spraw Radia i Tcle-'róji.    i

nduka: 1) w znaczeniu dydaktycznym czynność nauczania lub uczenia się; 2) w znaczeniu instytucjonalnym przedmiot studiów w szkole wyższej lub dyscyplina zajmująca się określoną dziedziną rzeczywistości, uprawiana ^w instytucjach naukowych lub poza nimi; 3) w znaczeniu treściowym system uzasadnionych pojęć, twierdzeń i hipotez będących wytworem odkrywczej działalności badawczej i stanowiących najwyżej rozwiniętą postać świadomości