106

106

FILOZOFICZNE I IDEOLOGICZNE PODSTAWY EDUKACJI

kształtować swoją przyszłość, zależ)' od tego, czy potrafią kierować swoim przeznaczeniem, posługując się inteligencją społeczną do rozwiązywania codziennych problemów. Tak oto przeszłość, teraźniejszość i przyszłość łączą się w jeden wspólny nurt nieprzerwanych ludzkich doświadczeń.

Proces rekonstrukcji doświadczeń nie umożliwia dojścia do jakichkolwiek niepodważalnych konkluzji. Ludzka wiedza nic dostarcza absolutnej pewności, składa się natomiast z uzasadnionych uogólnień, które uważamy za prawdziwe, dopóki nie natkniemy się na element, który nic pasuje do reguły sformułowanej na podstawie ta-

P0DSUM0WANIE

Pragmatyzm, szczególnie w swojej eks-perymentalistycznej postaci nadanej mu przez Johna Deweya, był filozofią, która podważała istniejące systemy myślowe i koncepcje edukacji. Usiłował zastąpić doktryny oparte na prawdach absolutnych metodą eksperymentalnego badania. Głosił, że należy kształtować społeczną inteligencję, wdrażając społeczeństwo do posługiwania się strategiami eksperymentalnymi wzoro-kiego uogólnienia. W takim momencie musimy zrekonstruować doświadczenie i przcformuiować uogólnienie. Rekonstrukcja doświadczenia polega na wykorzystaniu tych aspektów uogólnień, które pasują do sytuacji problemowej spowodowanej przez napotkany przez nas wyjątkowy element. W wyniku rekonstrukcji doświadczenia element odbiegający od reguły zostaje umieszczony na kontinuum doświad-czeniowym. Zaprzeczając istnieniu absolutnej, niezmiennej i wiecznej prawdy, Dewey głosił, że nasze wnioski to próbne twierdzenia, podlegające dalszej ocenie i rekonstrukcji.

wanymi na metodzie naukowej. W swoich publikacjach z dziedziny filozofii i edukacji Dewey podkreślał społeczną funkcję szkoły jako jednej z najważniejszych instytucji, których działalność przyczynia się do kształtowania poczucia wspólnoty. Edukacyjna filozofia Deweya uwydatniła rolę doświadczenia, działania i rozwiązywania problemów, co zmieniło nasz sposób myślenia o edukacji i oświacie.

ZAGADNIENIA DO DYSKUSJI

•    Omów tc elementy amerykańskiego doświadczenia, które sprzyjały rozwojowi pragmatyzmu. Co stanowiło przedmiot krytyki pragmatystów?

•    Omów życic i karierę zawodową Johna Deweya. Pod wpływem jakich czynników i idei ukształtowały się jego poglądy filozoficzne i edukacyjne?

•    Przeanalizuj poglądy Deweya dotyczące kwestii pewności i niepewności oraz ich wpływ na jego koncepcję edukacji.

•    Przeczytaj jeszcze raz w rozdziałach trzecim i czwartym omówienie kwestii dualizmu, a następnie skomentuj Deweyowską krytykę dualizmu filozoficznego.

•    Porównaj konsekwencje, jakie wynikają dla nauczania z filozofii edukacyjnej, która oddziela myśl od działania, i takiej, która ściśle je ze sobą wiąże. Sięgając do własnych doświadczeń edukacyjnych, podaj przykłady tych dwóch postaw.