112,113

fliw.i historia

Początek historii dwudziestowiecznej teorii literatury

OPOJAZ

Metoda

formalna

Początki formalizmu w badaniach literackich

M)tirg • Moskwa: w tych dwóch miastach w drugiej dekadzie XX wieku zali *iv historia dwudziestowiecznej teorii literatury jako osobnej, autonomicz-ih -cyplmy literaturoznawczej. W Moskwie, w 1915 roku, z inicjatywy Ro-• > I ikobsona (1896-1982), studenta Instytutu Języków Wschodnich, zało-¥•••>.do Moskiewskie Koło Lingwistyczne, w którego pracach brali udział Piotr Bogatyricw i Grigorij Winokurow, zaś w Petersburgu, rok później -1 u powstał OPOJAZ (Towarzystwo Badania Teorii Języka Poetyckiego), illlt /wiązani byli Wiktor B. Szkłowski (1893-1984), OsipM.Brik( 1888-I ) 11111 N. lynianow (1894-1943), Boris M. Kichcnbaum (1886-), Ilon . W. Tomaszewski (1890-1957), Wiktor W. Winogradów (1891-, U • 1,tor M. Żyrmunski (1891-1971). Intensywna działalność obu grup, 1tfzłnnkowie często podróżowali między Moskwą a Petersburgiem i wy-W«pólnie prace naukowe, doprowadziła - mimo wielu różnic metodologa- do stworzenia wspólnej metody badania literatury, którą zwykło się „metodą formalną”, zaś jej zwolenników - „formalistami”. Nazwa ta, ^Wo pejoratywna i używana przez oponentów*, utrwaliła się jako nazwa nlkoły teoretycznej, która wypracowała program badania tekstów litc-wylor/.ystując ścisłe metody lingwistyczne, łki lormali/mu w badaniach literackich wiążą się z trzema okoliczno-tttmyi /nymi. Po pierwsze - z sytuacją w ówczesnym językoznawstwie, • /1. ryzyscm symbolizmu w sztuce, i po trzecie - z nowymi zjawiska-Tjl rosyjskiej.

w »|'ruwozdawczy m artykule pisanym razem z P. Bogatyricwcm w 1922 roku As .|Whlczas gdy Moskiewskie Koło Lingwistyczne wychodziło z założenia, że In K#ik w funkcji estetycznej, to Piotrogrodzianie (czyli OPOJAZj podkreślają,że f |Nwty» I n I>vii.ijinnici mc powstają przez rozwinięcie materiału językowego" -!«'»"ii I’ HogJtyncw, Slaviamkajufilologija w Rosii zwęę. rę/j-ięj/,*Slavia"iQ22, 1 • i* l 'i • * ‘I'' 'I \/ u podstawowa różnica przebiegała między materiałem języko-

| I I»V%> U III

jmłr określenie „formalizm" w Rmji jwrcwolucyjncj, bolszewickiej, podobnie jak Hn*- IminiiMlMycznej, miało konotacje bardzo negatywne 1 oznaczało niewłaściwą l*o MtyHk«Wtow«ką cny nłrleiiinnwską |>o«tawę estetyczną i polityczną.