140 141

Zakończenie

amieszczone w tym tomie szkice stanowią próbę przedstawienia

autorskiego punktu widzenia węzłowych zagadnień metodologii

badań pedagogicznych, próbę wzmocnioną analizą literatury przedmiotu - dawniejszej, a wciąż aktualnej i nowszej, próbę wzmocnioną także własnymi doświadczeniami, wyniesionymi z uprawiania metodologii pedagogiki, metodologii badań pedagogicznych, pedagogiki ogólnej oraz dydaktyki ogólnej. Próba ta może zaspokoić ciekawość poznawczą czytelnika dzisiejszego, może go też skłonić do polemiki, nie będzie ona jednak wystarczająca dla czytelnika jutrzejszego.

Pedagogika, jak to ująłem w swoich dwóch autorskich publikacjach, na które powołuję się w tej książce wielokrotnie, znajduje się - podobnie jak wiele innych nauk - „w stanie tworzenia”. Metodologia badań pedagogicznych nie jest tworem skostniałym, lecz „żywym”, ona też znajduje się w stanie tworzenia. Dobrze będzie, gdy ambicje kształtowania metodologii badań pedagogicznych, a szerzej rzecz ujmując -metodologii pedagogiki, będą przejawiać osoby dostrzegające sens budowania teoretycznej wiedzy pedagogicznej, która będzie świadectwem wysokiego poziomu naukowego pedagogiki oraz stanowić będzie naturalnego sprzymierzeńca dla praktyki wychowywania, kształcenia i sa-moksztaltowania człowieka. Nie będzie zaś dobrze, gdy takie ambicje przejawiać będą osoby traktujące pedagogikę jako wygodny teren do gier semantycznych, budowania konstruktów pięknych formalnie, ale praktycznie bezużytecznych.

Mam nadzieję, że ci pierwsi nie oddadzą pola tym drugim, a ci drudzy nie zdominują pedagogiki, czyniąc z niej ucieszne widowisko dla badaczy z innych nauk i dla praktyków pedagogicznych. Zachęcam tych pierwszych (sam starając się im w miarę sił towarzyszyć), by nie zwlekali z poszukiwaniami mającymi znaczenie korzystne dla pedagogiki i dla jej metodologii, bowiem jak poucza cytowany nieco wcześniej Ra-belais: „Nie ten wygrywa, który szybko biegnie, jeno ten, który wyruszy zawczasu”¹.

1

F. Rabelais, Gargantua i Pantagruel, przel. i komentarzami opatrzy! T. Żeleński (Boy), Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1955, t. 1, s. 59.