190,191

190

Teorie literatury XX willi

Hermeneutyka • egzegeza, epistemologia, egzystencja

uje lub konstruuje ich znaczenia. Teoria interpretacji zakłada, że interprct.u ja szczególnym rodzajem poznawania świata (interpretuję, bo wymaga tego n wiedza na temat świata). Hermeneutyka egzystencjalna zakłada, /<> terpretacja jest sposobem bycia-w-świecie (interpretuję, bo wymaga tego •. którego jestem częścią). W dwudziestowiecznej hermeneutyce (Gadanin, coeur), która powstała w wyniku sprzeciwu wobec epistemologicznych rot. /i rozumu, nakładają się na siebie wykładnia pierwsza i trzecia. Egzegeza odsyła egzystencji i odwrotnie: życie duchowe interpretatora ma zasadniczy wply sens komentowanych przez niego tekstów. Ale istnieje także olbrzymi oluti teoretyczny, w którym nadal stawiane są pytania podstawowe: czym jest ml pretacja i jakie są metody uzasadniania jej wyników?

||0Ul«

■Ml -o. I łans-Gcorg Gadamer.

■Mm I lillhey pisze rozprawę o dziejach hermeneutyki: DieEntstebung der Hermeneu ■ftWiir /mianie hermeneutyki upatruje w tym,by „wobec ustawicznych podjazdów r<i Wt /m | amowoli i sceptycznej subiektywności w dziedzinie historii uzasadnić teorc ważność interpretacji, na której spoczywa wszelka pewność historii".

Ilu 11. i. li gger zostaje profesorem na uniwersytecie w Marburgu (ówczesnej twier ■Oluuur.-mu) i wykłada Arystotelesowską „hermeneutykę faktyczności”, jak nazy ■htol. pc,

^■gowimym przez Husserla Jahrbuch fur Philosophie und Phanomcnologische Buti)t"ul .I/U|. ir Snu u ud Zeil (Bycie i czas) Martina Heideggera, który raz na za-fcłWa '/ rpuitnnologicznym rozumieniem henneneutyki. Rozumienie staje się eg czyli fundamentalnym sposobem bycia-w-świccie człowieka (a ściślej -V»l* Heidegger nazywa ludzkie jestestwo).

■;|)N uniwersytecie w Marburgu pod kierunkiem Heideggera broni rozprawę Mity o Plutonie

|| 11> ul>, rera I hsf>nwfr des Kumtwerkes (Źródło dzieła sztuki), w którym pada te

.....Im.i\vi,i|.|i ym, lecz odsłaniającym charakterze dzieła sztuki. Sztuka nic nu-

■    ci, lecz odkrywa świat, w którym zjawiają się rzeczy. To zjawianie

tlM p i ■ < mi.u /iiiloein „prawdy"dzieła sztuki. Początki tak zwanego zw ro t u

lilu/olow....... I leideggera, który od analizy faktyczności ludzkiej egzysti ni ji

11*1 Im nu diii. |i >iu nad Byciem (tym, co warunkujące i nieuwarunkowarte

Bw M/vnne wygłasza swój pierwszy publiczny odczyt <> związkach między Kitli. I I II i In/i/et/in i ii/ota poezji. Poezja zostaje uznana za fundament lud/ ^■tłtK.WIen./ zaś za czysty przejaw języka.

ml. zyt Heideggera o Kilkcm.

llMlIi,,,, I wygliui/a odczyt Die Sprache (Język). Człowiek mówi tylko wtedy, gdy /.<> ■ Wtuiiiiią pi/. / język i odpowiada na jego wezwanie. Język ani nie wyraża, ani nie f#('i /ywliitoścl, ale powołuje rzeczy do istnienia.

%h dtd/ti Interpreter,iotte Kmila Bcrrlcgo.