1920533r788262060991955188189 n

1.    W nauce rozróżnia się źródła prawa w znaczeniu for# m a l n y rft (JT m a t e r i a I n y m. Tc pierwsze są źródłami poznania, czyi® materiałami zawierającymi wiadomości o prawie, ftatomiast' te drugie są źródłami powstania, czyli sposobami tworzenia prawa.

Rzymianie nie stworzyli teorii źródeł prawa ani ogólnego terminu, który by je oznaczał. Wyraz

----- _

2.    Źródła prawa w znaczeniu formalnym można podzielić ze względu na treść na źródła prawnicze (jurydyczne) i n i «Ł prawnicze. Wśród tych pierwszych rozróżnia si«i teksty prawa stanowionego (ustawy, uchwały senatu, odyGtty magistra tur, rozporządzenia cesarskie), dzieła jurystów oraz dokumenty prawne. Do tych ostatnich należą przede wszystkim konkretne akty prawne, w tym także procesowe, oraz protokoły sądowe. O rodzajach dokumentów w zakresie prawa prywatnego bliżej jest mowa przy przedstawianiu prawa prywatnego w związku z czynnościami prawnym.. Do naszych czasów zachowały się dokumenty ze wszystkich działów prawa prywatnego, m. in. mancipa-non .- , a'....owy, zofcowi :ri do świadczeń alimentacyjnych, różne kon-tiakty, testamenty, croiionez, wyzwolenia niewolników i <iattor.es tutorum. Posiadamy także konkretno akty z zakresu procesu cywilnego i kornego, takie jak vadimonia, formuły procesowe, wyroki, a także protokoły z rozpraw sądowych.

i

Wśród źródeł nieprawniesych na plan pierwszy wysuwa się literatura — zarówno piękna, jak i fachowa (np. pochodząca od mierniczych). Dla historii prawa rzymskiego ma ona mniejsze znaczenie, gdyż zawiera mniej materiału i mniej pewną treść, jako że nie pochodzi od fachowych prawników. Dla naszych potrzeb relatywnie najważniejsze są tu pisma historyków, mówców (retorów), filozofów, gramatyków, geometrów, znawców rolnictwa, komediopisarzy i poetów. Wśród historyków

— *