1109146174

8. Czy zwyczaj jest źródłem prawa w znaczeniu przedmiotowym?

Sam zwyczaj NIE. Nie są formalnie źródłami prawa, nie stanowią norm prawnych, ale są odzwierciedleniem KANONÓW ZACHOWAŃ uczestników obrotu (w przypadku prawa handlowego będą to sposoby załatwiania interesów przez przedsiębiorców). Szerzej patrz pyt.9.

9. Kiedy zwyczaj uzyskuje doniosłość prawną i jakie może wówczas pełnić funkcje?

Zwyczaj, sam w sobie nie mający charakteru normatywnego, uzyskuje walor / doniosłość prawną wtedy, gdy USTAWODAWCA bądź STRONY UMOWY ODWOŁUJĄ SIE do „przyjętego zwyczaju", „ustalonego zwyczaju", „zwyczaju miejscowego" itp..

Y pomimo uzyskania tego waloru nie sa źródłem prawa - trzeba znaleźć PRZEPIS i na jego podstawie rozwiązać sprawę

Jeśli zwyczaj uzyska ten walor prawny, może pełnić 2 ZASADNICZE FUNKGE:

A.    FUNKCJA WYJAŚNIAJĄCA (główna funkcja zwyczaju) : polega na ZASTĘPOWANIU lub UZUPEŁNIANIU OŚWIADCZEŃ WOLI, w szczególności oświadczeń stron umów, które składają się na treść tych umów;

np. art. 65 k.c. „§ 1. Oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje. „

B.    FUNKCJA NORMUJĄCA (mniejsze znaczenie) : ustalony zwyczaj ODDZIAŁYWUJE WPROST na SKUTKI PRAWNE czynności prawnej.

np. art. 56 k.c. „Czynność prawna wywołuje nie tylko skutki w niej wyrażone, lecz również te, które wynikają z ustawy, z zasad współżycia społecznego i z ustalonych zwyczajów."

Prawo stanowione może odnosić się do zwyczajów w TROJAKI SPOSÓB:

1.    dokonywać CZĘŚCIOWEJ KODYFIKACJI zwyczajów i ich ogłaszania w AKCIE NORMATYWNYM

2.    ODESŁAĆ BEZPOŚREDNIO do zwyczaju za pomocą sformułowań o charakterze RODZAJOWYM

(nie prowadzi to jednak do włączenia zwyczaju w skład danego systemu prawnego; zwyczaj jest regułą pozasystemową i sąd tak zawsze będzie szukał przepisu odsyłającego do zwyczaju i na jego podstawie wydawał rozstrzygnięcie)

3.    ODESŁAĆ POŚREDNIO do zwyczaju za pomocą OKREŚLEŃ, których wypełnienie treścią WYMAGA sięgnięcia m.in. do ZWYCZAJU (ustawodawca posługuje się sformułowaniami niedookreślonymi, np. „należyta staranność" „w zależności od okoliczności" - jeśli w tej kwestii wykształciły się zwyczaje, to je stosujemy)

Y    do utrwalonych zwyczajów bardzo często sięga się w obrocie międzynarodowym

Y    są spisywane i kodyfikowane przez organizacje zawodowe przedsiębiorców (np. izby handlowe czy gospodarcze) »taki ZAREJESTROWANY i OGŁOSZONY ZWYCZAJ nazywany jest UZANSEM

Y    sam fakt ich skodyfikowania nie sprawia, że nabierają większej mocy wiążącej - zbiory te ułatwiają jedynie interpretację treści stosunku prawnego wiążącego strony

7