201030Image0027

ZARYS CHEMII KOSMETYCZNEJ

ratach kosmetycznych wynosi 0.3%, przy czym może być on również stosowany w artykułach przeznaczonych do pielęgnacji niemowląt. Triclosan może występować także w składzie kosmetycznych preparatów dcodorujących (rozdz. 2.2).

Do kosmetycznych konserwantów i środków dezynfekujących wywodzących się z difc-nylomctanu należą: chlorofcn, bromochlorofcn. dichlorofcn oraz hcksachlorofcn (Hcxachlo-rophene). Wzory wymienionych pochodnych difenylometanu o właściwościach przeciw-drobnoustrojowych. oprócz wzoru heksachlorofenu, przedstawiono na rycinie 30. Hcksachlorofcn. ostatni z wymienionych konserwantów z grupy pochodnych difenylometanu, w artykułach kosmetycznych jest używany w dopuszczalnym stężeniu 0,1 %. Ponieważ substancja la ma jednocześnie właściwości deodorujące, jej wzór (ryc. 80) oraz inne zastosowania w kosmetyce zostaną omówione w rozdziale 2.2.

Ryc. 50.

Chlorofcn (Clorophcne, Santophcn 1, Septiphcnc), czyli 5-chloro-2-hydroksydifenylome-tan, jest konserwantem artykułów kosmetycznych, dopuszczonym do stosowania w stężeniu 0.2%. Bromochlbrofen (ryc. 50; 3,3'-dibroino-5,5'-dichloro-2,2'-diłiydroksydifenylome-tan) należy do łagodnych czynników konserwujących i dezynfekujących. Dopuszczalne stężenie bromochlorofenu w preparacie wynosi 0,1%. Właściwości dezynfekujące bromo-chlorofenu wykorzystuje się w deodorantach przeznaczonych do higieny osobistej oraz w preparatach do pielęgnacji jamy ustnej i zębów, gdyż jest on dobrze tolerowany przez skórę i błony śluzowe. Dichlorofen (ryc. 50; 5.5'-dichloro-2,2'-dihydroksydifenyIometan). znany jest też jako: G-4, Anthiphen, Dicestal, Didroxane, Diphenthanc-70. Parabis, Prcvcn-tol. Związek ten. w stężeniu do 0.2%, jest czynnikiem konserwującym o właściwościach przcciwgrzybiczych, aktywnym także wobec form przetrwalnikowych. Może on być ponadto składnikiem szamponów, mydeł dcodorujących, a także preparatów przeznaczonych do pielęgnacji stóp.

Alkohole

Właściwość niszczenia drobnoustrojów wykazują głównie alkohole jednowodorotlenowe. Mechanizm biologicznego działania alkoholi jest związany z procesem dehydratacji protein, co prowadzi do zmiany II-rzędowej struktury białek i upośledzenia ich funkcji. Należy podkreślić, że alkohole mają zdolność niszczenia wegetatywnych form drobnoustrojów oraz znacznej części wirusów, nie działają natomiast na ich formy przetrwalnikowe. W przypadkach skaleczeń obserwuje się natomiast w obrębie rany strącanie się protein, które tworzą warstewkę ochronną przeciw mikroorganizmom, co dodatkowo zwiększa efektywność przeciwbaktcryjncgo działania alkoholi.

Etanol w kosmetyce występuje w roli czynnika dezynfekującego, odświeżającego oraz rozpuszczalnika olejków perfumeryjnych. Jako środek dezynfekujący są stosowane 50-70-pro-ccntowc roztwory etanolu, przy czym działanie drażniące na błony śluzowe obserwuje się jeszcze w przypadku roztworów 30-procentowych. Z powodu wysokiej ceny etanolu, do celów kosmetycznych coraz częściej jest stosowany izopropanol. W porównaniu z etanolem jego właściwości dezynfekujące, toksyczne i narkotyczne są silniejsze. W kosmetyce alkohol ten występuje głównie w wodach do włosów oraz preparatach do golenia. Obecny w artykułach kosmetycznych izopropanol powinien być jednak wysokiej czystości i nie zawierać izomerycznego 1-propanolu, mającego specyficzną woń. Należy zaznaczyć, że nie jest dozwolone stosowanie metanolu w preparatach kosmetycznych. Jako konserwanty kosmetyczne wykorzystuje się natomiast pochodne metanolu, a także pochodne etanolu i propanolu. Substancje takie zawierają w łańcuchu węgłowym atomy chlorowca lub pierścień aromatyczny. Do kosmetycznych konserwantów typu chloroalkoholi należą chloro butanol oraz brono-pol — wzory tych związków przedstawiono na rycinach 51 i 52.

H(X	jffe
^c V	<CH3
cr 1
Cl		Chlorobutanol

Ryc. 51.

Chlorobutanol (Chloretone, Methaform. Sedaform). czyli l,l,l-trichloro-2-metyIo-2--propanol (ryc. 51), jest ciałem stałym o kamforowym zapachu i należy do konserwantów dobrze tolerowanych przez skórę i błony śluzowe (także oczu). W środowisku słabo kwaśnym chlorobutanol jest aktywny wobec bakterii Gram-dodatnich i pleśni, a w preparatach kosmetycznych występuje w stężeniu do 0.5%.

Rozdział 2 41