201030Image0030

ZARYS CHEMII KOSMETYCZNEJ

tów do kipieli i kremów. Dopuszczalne stężenie w preparatach kosmetycznych wynosi 0,003%. Należy jednocześnie podkreślić, że pod nazwą Kathon (Octhilinone, RH-893) Występuje również 2H-2-oktyloizotiazolin-3-on (ryc. 61), który jest kosmetycznym środkiem przcciwgrzybiczym, stosowanym m.in. w szamponach.

Na rycinie 62 przedstawiono pochodną 1,3-oksazolidyny. Związek ten (4,4-dimetylo-1,3--oksazolidyna) jest skutecznym konserwantem kosmetycznym w środowisku o pH>6, a jego dopuszczalne stężenie w preparacie wynosi 0,1%.

Kolejną grupę konserwantów heterocyklicznych tworzą połączenia zawierające szcścio-członowe pierścienie z wbudowanym jednym (pierścień piranu) lub dwoma (pierścień 1,3--dioksanu) heteroatomami tlenu. Pochodną piranu jest 3H-3-acctylo-6-mctylo-2,4-pirano-dion (ryc. 63), zwany kwasem dchydrooctowym, gdyż tworzy się on w wyniku dimcryzacji acctylooctanu etylowego (ryc. 63). W artykułach kosmetycznych konserwant ten występuje również pod nazwami handlowymi: DHA, DHS, melhylacetopyrononc.

Ryc. 83.

DHA jest substancją krystaliczną, łatwo rozpuszczającą się w alkoholach, glikolach i olejach roślinnych, słabo zaś w wodzie. Znacznie łatwiej w wodzie rozpuszcza się natomiast jego sól sodowa, mająca formę hydratu (DHA-S). W środowisku kwaśnym, przy pH<6. DHA jest skutecznym środkiem konserwującym zabezpieczającym preparaty przed pleśniami i drożdżami, ale jednocześnie wykazuje on stosunkowo małą aktywność wobec bakterii. Dopuszczalne stężenie tego konserwantu w preparatach kosmetycznych wynosi do 0,6%. Należy podkreślić, że DHA występuje także w pastach do zębów jako antyenzym (rozdz. 19).

Konserwantami z grupy pochodnych 1,3-dioksanu są związki występujące pod handlowymi nazwami Dioxin (dioksin) i Bronidox (bronidoks) - rycina 64.

Dioksin (6-acctoksy-2,4-dimetylo-1,3-dioksan) znany jest także jako Dimcthoxane. Giv--Gard DXN lub acctomcthoxanc. Konserwant ten rozpuszcza się dobrze w wodzie (1:15), a także w tłuszczach i olejach. Dioksin jest skuteczny wobec bakterii i pleśni w stężeniu 0.03-•0.1 %, jednak z uwagi na potencjalne właściwości kancerogenne, do stosowania w wyrobach kosmetycznych jest on dopuszczony tymczasowo. W tym miejscu warto dodać, że o właściwości kancerogenne jest również podejrzewany kaptan (Captan. Merpan). czyli N-(trichlon>-melylotio)-4-cyklohckscrK>-1,2-dikarboksyimid (ryc. 65). Kaptan jest ciałem stałym, praktycznie nie rozpuszczającym się w wodzie, a bardzo słabo w alkoholach. Związek ten wykazuje dużą aktywność przeciwbaktcryjną oraz przeciwgrzybiczą i może występować w mydłach.

Bronidoks (5-bromo-5-nitro-1,3-dioksan), druga z przedstawionych na rycinie 64 pochodnych 1,3-dioksanu, jest substancją krystaliczną, słabo rozpuszczającą się w wodzie, do-

Rozdział 2 47