201030Image0121

ZARYS CHEMII KOSMETYCZNEJ

keton, zwany cywctoncm (ryc. 297), o zapachu przypominającym piżmo. Poza walorom zapachowymi cywet ma również właściwość „wyrównywania” zapachu perfum.

ZARYS CHEMII KOSMETYCZNEJ

Ryc. 297.

Jako środek zapachowy, w przemyśle perfumeryjnym znaczenie mają również indol (ryc. 298) i jego metylowa pochodna zwana skatolem (ryc. 298).

Indol, czyli 2,3-benzopirol (ryc. 298), występuje w olejkach eterycznych (m.in. olejku pomarańczowym), ale może być też izolowany ze smoły pogazowej lub otrzymywany syntetycznie. Indol ma zapach świeżych kwiatów i w przemyśle perfumeryjnym jest stosowany do wytwarzania olejków perfumeryjnych o zapachu kwiatowym. Skatol (3-metylo-I H-in-dol, ryc. 298) jest produktem rozkładu tryptofanu i występuje w kale. W dużym rozcieńczeniu skatol ma kwiatowy aromat, a w przemyśle perfumeryjnym używa się go do wytwarzania kompozycji zapachowych oraz w produkcji sztucznego cywetu.

Olejki perfumeryjne, stosowane do aromatyzowania artykułów kosmetycznych, są koncentratami zarówno odpowiednich związków zapachowych pochodzenia naturalnego, jak i syntetycznych. Składniki zapachowe tworzące olejek perfumeryjny dają się zwykle zaszeregować do jednej z trzech grup, które dopiero połączone razem dają właściwy czynnik zapachowy.

Składnik pierwszy to łatwo lotne związki zapachowe, które „ożywiają” olejek perfumeryjny. Są to zwykle „świeże" zapachy pochodzące z olejku cytrusowego, czy też z innych lotnych związków zapachowych z osmoforem aldehydowym, ketonowym lub estrowym.

Składnik drugi decyduje o właściwym aromacie olejku perfumeryjnego. Zawiera on średnio lotne związki zapachowe, wyróżniające się ciepłą, kwiatową i przyjemną wonią (jaśmin, róża).

Składnik trzeci stanowi podstawę kompozycji zapachowej. Należą tutaj mało lotne związki zapachowe, które mają właściwość wiązania bardziej lotnych składników oraz stabilizacji i „wyrównania” poszczególnych zapachów olejku perfumeryjnego. Oprócz piżma, ambry, kastroreum czy cywctu, rolę taką w olejkach perfumeryjnych spełniają również niektóre produkty pochodzenia roślinnego. Z substancji takich w kosmetyce stosuje się trudno lotne olejki eteryczne (np. olejek z drzewa sandałowego), lub żywice i balsamy (żywica benzoesowa, mira, balsam peruwiański, balsam styroksowy, balsam tolutański).

Należy dodać, że również niektóre związki syntetyczne mogą być utrwalaczami zapachu w perfumach. Oprócz wspomnianych już wcześniej syntetycznych substytutów piżma, właściwość utrwalania zapachu olejków perfumeryjnych mają również, przykładowo, metylopo-chodne benzofenonu, o wzorze ogólnym przedstawionym na rycinie 299, czy też ester diety-lowy kwasu ftalowego.

Należy podkreślić, że stężenie substancji zapachowych w poszczególnych wyrobach kosmetycznych jest różne i wynosi od około 03% do 25%. Przykładowo, w mydłach ich zawartość wynosi 1-4%, w preparatach do kąpieli 4%, w kremach 03-03%, w pastach do zębów 1%, w wodach do płukania ust 5%. Z kolei roztwory olejków perfumeryjnych w wysokoprocentowym alkoholu, które uwalniają zapach pod wpływem ciepła ciała, w zależności od koncenracji olejków, określane są jako perfumy (8-25%), wody toaletowe (5-8%), wody ko-lońskie (3-5%), wody kwiatowe (1-3%).