126
funkcji w zakresie i natężeniu wprost proporcjonalnym do przemian g^ spodarciych terenu.
Strukturalnie przedstawiają to schematy (rys. 111). Dla ujednoznaę. nienia określeń, przyjęto w dalszym ciągu, iż sieć osiedleńcza stanowi z*, spól, którego elementami są: sieć komunikacji i sieć zabudowy. Funkcjo, nalnie zaś wyróżniono tu sieci osiedlowe oraz sieci komunikacji tranzy. towej. Fazę wyjściową (rys. 111 a) stanowi sieć osiedli typu wiejskiego z takimiż różnego rodzaju ośrodkami, powiązana układem komunikacy). nym o podobnym w przybliżeniu znaczeniu, z wyjątkiem krzyżujący^ się (w ważniejszym ośrodku danego obszaru) układów sieci komunikacji międzyosiedlowej. Sieć ta w podanym wypadku nakłada się na sieć komunikacji wiejskiej. Zwykle me powoduje to znaczniejszych zakłóceń funkcjonalnych, z wyjątkiem punktu centralnego. W fazie pierwszej wzrost atrakcyjności ośrodka danego obszaru powoduje (rys. 111 b):
— zwiększenie się samego ośrodka,
— rozwój na sieci międzyosiedlowej różnego rodzaju zabudowy, która „nakłada się”, względnie którą „obrastają” przede wszystkim ciągi komunikacji,
— rozwój sieci komunikacyjnej osiedlowej wokół ośrodka.
W fazie drugiej dalszy, spontaniczny rozwój prowadzi do (rys. 111 c):
— wzrostu znaczenia dawnej sieci międzyosiedlowej, która zamienia się w ciągi komunikacji tranzytowej o dużej przelotowości i uciążliwości,
— dalszej intensyfikacji sieci wokół niej,
— powstawania „przerzutów osiedleńczych’’ na następne w hierarchii ważności ciągi i skrzyżowania komunikacyjne.
Dalszy samorzutny rozwój sieci prowadzi do kolejnego pokrywania się sieci o różnych funkcjach związanych z mieszkaniem, pracą oraz wypoczynkiem, do coraz większego ich zagęszczenia, a także do wzrostu konfliktów i trudności w planowym funkcjonowaniu gospodarczego obszaru. Pogłębiające się konflikty mogą doprowadzić do stanu, w którym nawet radykalne działanie, takie jak doraźna budowa nowych tras komunikacyjnych czy lokalne wyburzenia zabudowy, nie są juz w stanie w pełni rozwiązać zagadnienia. Tradycyjne zaś metody planowania i projektowania przestrzenno-urbanistycznego stają się w stosunku do nich nieskuteczne, pozwalają co najwyżej na doraźne rozwiązywani* niektórych konfliktów.
Współczesna szybkość zmian oparta o postęp mechaniczny powoduj* złożone, współzależne i ciągłe przekształcenia formy. Wnikliwe a syntetyczne poznawanie cech miejsca i sprawne przewidywanie przemian || warunkiem opanowania wyników tych przekształceń, tak zwierciedlających się w krajobrazie.