21012012133

152

Peter Stein

przedstawia się zupełnie inaczej - długoterminowe życie w pojedynkę jest doświadczane przez kobiety jako stan pozytywny, nieco bardziej negatywnie zaś przez mężczyzn. Dotyczy to szczególnie starszych, nigdy niebędących w związku małżeńskim singli.

Bernard na podstawie swoich badań stwierdza, że jest bardziej prawdopodobne, iż życie singla będą wieść kobiety posiadające wyższe wykształcenie i pracujące w wolnych zawodach, które przynoszą im wysokie dochody, nie zaś te, które są słabiej wykształcone i uzyskują niższe dochody. Doudna i McBride (1981) postawili bardzo ważne pytanie: „Gdzie podziali się mężczyźni dla tych wszystkich kobiet z najwyższych sfer?”. Istnieją cztery zasadnicze odpowiedzi na to pytanie. Mężczyźni albo są już żonaci, albo używają życia i „działają na kilka różnych frontów”, albo są najzwyczajniej w świccie przerażeni związkami z kobietami sukcesu, albo ich po prostu nie ma. Badacze podkreślają także to, żc kobiety, które są singlami, charakteryzuje wyższe od żyjących w pojedynkę mężczyzn wykształcenie, lepszy od nich zawód i wyższy dochód. Ponadto demograficzne dane statystyczne odnoszące się do dużych miast sygnalizują dramatyczny brak wolnych mężczyzn.

W przeciwieństwie do singielek wizerunek starszego, nigdy nieżonatego mężczyzny singla jest mniej atrakcyjny. Są to zazwyczaj mężczyźni z problemami natury psychicznej, takimi jak depresje, stany neurotyczne i lękowe oraz ogólna pasywność. W konkluzji do analizy wyników przeprowadzonych badań Bernard (1982) stwierdza, że wśród osób stanu wolnego to mężczyźni częściej niż kobiety mają zdrowotne problemy z psychiką. Nie jesteśmy jednak w stanic z całą pewnością orzec, czy doświadczenie życia w pojedynkę jest bardziej stresujące dla mężczyzn niż dla kobiet, i czy mężczyźni, którzy pozostają singlami, mają znacznie więcej problemów w relacjach z innymi ludźmi. Bernard sugeruje, żc kobiety single reprezentują „górną półkę” na rynku matrymonialnym, podczas gdy mężczyźni single zajmują raczej „dolne” pozycje struktury na tymże rynku.

DOROSŁE ŻYCIE CZŁOWIEKA | MODEL CYKLICZNY CZY MODEL SPIRALI?

Zmiany społeczne wpływają na styl życia zarówno kobiet, jak i mężczyzn we współczesnym społeczeństwie, kwestionując i podając w wątpliwość przydatność cyklicznego modelu życia człowieka, który omawialiśmy na początku naszego wywodu. Etzkowitz i Stein (1978) zauważyli, że model spirali w odniesieniu do analizy ludzkiego życia okazuje się bardziej przydatny i bardziej precyzyjnie odzwierciedla zmiany oraz możliwe wariacje dorosłego życia człowieka, ponieważ pozwala łączyć tradycyjne role i wzorce z tymi alternatywnymi i nietradycyjnymi. Model spirali umożliwia nam ujęcie pojedynczych mężczyzn i kobiet jako osobników nigdy nieżonatych i niezamężnych, nie zaś jako jednostki odbiegające od normy - jak dzieje się to w przyjętej definicji modelu cyklicznego życia człowieka.

Być singlem - próba zrozumienia życia singli

153

W modelu spirali ich definicja jest zupełnie inna: są to po prostu kobiety i mężczyźni, którzy wybrali alternatywną drogę życia. Innymi słowy, model spirali jest bardziej pojemny, rozpoznaje bowiem i uwzględnia pełny zakres dorosłych zachowań współczesnego człowieka, a mianowicie tradycyjne wzorce i role oraz nieustannie powstające nowe wzorce i role, a także cały szereg możliwych niekonwencjonalnych sekwencji danych ról i schematów.

BADANIA NAD MODELEM SPIRALI W ODNIESIENIU DO SINGLP

W momencie przeprowadzania wywiadów większość respondentów miała zakończoną formalną edukację i znajdowała się na drodze zawodowej kariery. Biorąc pod uwagę wypełniane przez nich role osobiste i zawodowe, należy stwierdzić, że badani odwoływał się w swym życiu do bardzo różnorodnych wzorców. Około 30% kobiet i mężczyzn początkowo realizowało tradycyjny wzorzec wczesnego małżeństwa (pomiędzy 18. a 22. rokiem życia). Średnia długość trwania takich małżeństw wynosiła trzy i pół roku. Kolejne 20% z omawianej próby kohabitowało przez okres około dwóch lat. Jeśli chodzi o pozostałe 50% singli, ich doświadczenia obejmowały ważne, zażyłe relacje o charakterze seksualnym bądź pozascksualnym. Niektóre z tych związków trwały dość krótko, inne utrzymywały się nawet przez kilka lat. Prawie wszyscy spośród trzydziestoletni h singfi mieli na koncie przynajmniej jedną trwałą i charakteryzującą się bliskością relację, która trwała więcej niż dwa lata.

Nic pozostając w związku małżeńskim i posiadając współmałżonków, badane przeze mnie osoby zwracały uwagę na znaczenie i wartość zastępczej sieci relacji międzyludzkich, która zaspokajała ich potrzeby bliskości, dzielenia się i ciągłości. Dla wszystkich badanych ważnym źródłem bliskości były przyjaźnie zarówno osób tej samej, jak i przeciwnych płci (Stein, 1986). Przyjaciele oraz sieci wsparcia w postaci różnego rodzaju „kobiecych” i „męskich” grup, organizacji politycznych, stowarzyszeń, grup Terapeutycznych czy organizacji powstałych w oparciu o szczególne zainteresowania pomppjp singlowi uprawomocnić własny styl życia i uzasadnić decyzję o niewstępowaniD WflNlK zek małżeński. Chociaż owe grupy nie ograniczały się tylko do singli, to przez wngfi właśnie uważane były za pomocne w uzasadnianiu nowych ról oraz wzorców i dBtHĘtĘh niu wsparcia w krytycznych i przełomowych momentach życia.

1 Spiralny model życia ludzkiego wyłonił się wraz z badaniami nad Mgł—i, podrrat kadrycb prae-' prowadzałem wywiady z grupą sześćdziesięciu mężczyzn i kobiet z kSM iraiwej I wieku 25—*5 ■ 4. (Stein, 1981).