290 2

290

Jeżeli zatem względy szczególne nie sprzeciwiają się temu, wszystkie wymiaiy można podać od tak zwanej jednej bazy (rys. 7.52). W płaskim układzie wymiarów są dwie bazy wzajemnie prostopadłe, a w przestrzennym trzy - również prostopadłe. Wymiary odniesione w tym samym kierunku od jednej bazy tworzą układ równoległy linii wymiarowych.

Zaplanowanie wymiarowania od baz obróbkowych, a tym samym przyjęcie określonej technologii wytwarzania już na etapie zapisu cech konstrukcyjnych i konsekwentne wymiarowanie według tej zasady wszystkich współpracujących części złożenia, pozwala również na dość łatwe zrealizowanie zadań stawianych konstrukcji bez potrzeby przeliczania wymiarów' i zacieśnienia tolerancji. Należy jednak tutaj jeszcze raz przypomnieć, że taki zapis układu wymiarów może być poważnym utrudnieniem podczas zmiany technologii. Z reguły każda zmiana technologii będzie prowadzić do niepełnego wykorzystania możliwych tolerancji konstrukcyjnych, bo skoro są one nieznane, to tylko zaostrzanie znanych wymagań pozwala jeszcze osiągnąć pożądane cechy konstrukcyjne.

Zasada wymiarowania od baz obróbkowych jest najczęściej stosowanym sposobem zapisu układów wymiarów na rysunkach wykonawczych przeznaczonych do produkcji seryjnej, gdy znane są już warunki i sposoby wytwarzania. W produkcji jednostkowej stosuje się raczej wymiarowanie konstrukcyjno-obróbkowe, chociaż nie ma żadnych przeciwwskazań, aby i tutaj nie stosować wymiarowania od baz obróbkowych.

Zasada wymiarowania od baz pomiarowych

Wymiarowanie od baz pomiarowych występuje wówczas, gdy bazami są te elementy przedmiotu, które pozwalają sprawdzić bez większych trudności najważniejsze cechy konstrukcji. Przez wybór baz pomiarowych można narzucić sposób pomiaru przedmiotu.

Podczas ustalania baz pomiarowych odstępuje się również dość często od reguł nakazujących i ograniczających, wynikających z teorii konstrukcji Szczególnie dotyczy to przyjmowania płaszczyzn i osi symetrii jako baz do sprawdzania odchyłek kształtu i położenia (rozdz. 9). Dokładny pomiar konstrukcji wymaga przeważnie szerokiego zestawu specjalnych narzędzi, co właśnie pozwala na odstępstwa od obowiązujących reguł. Zazwyczaj jednak bazy pomiarowe pokrywają się z bazami obróbkowymi. Taka zgodność obu układów wymiarów znacznie ułatwia sprawdzanie konstrukcji i upraszcza przyrządy pomiarowe.