354 355

Redakcja I reprodukcja map

10.3.2. Współczesna technologia przygotowania do druku map i ich powielania

Wprowadzenie technologu cyfrowej /mieniło cały proces produkcji map Zmiany dotyczą zarówno sposobu opracowywania materiałów źródłowych, jak i przygotowania map do druku oraz przepływu opracowywanego materiału (ang. workfltm). Fotografia, która przez niemal 100 łat była niezwykle ważnym ogniwem cyklu produkcji mapy. została z niego praktycznie wyeliminowana Obecnie opracowanie mapy odbywa się w jednym cyklu, łączącym prace redakcyjne i rysunkowe, zakończone próbnym wydrukiem z użyciem drukarki lub plotera w celu przeprowadzenia korekty. W technologii cyfrowej stosuje się dwie procedury. W pierwszej skanuje się pierworys mapy i na jego podstawie wykonuje się czysto rysową wersję W wektorowym programie graficznym. W drugiej, na podstawie baz danych tworzy się nektorowo-rastrowy rysunek mapy. W obu procedurach, realizowanych na stanowisku komputerowym, uzyskany obraz jest gotowy do powielania cyfrowego, przeniesienia na offsetową formę drukową lub rozpowszechnienia na płytach CD i w Internecie.

W końcowym etapie opracowania mapy czyli przygotow ania jej do druku wysokonakła-dowego, stosuje się obecnie kilka systemów; skróty ich nazw podano niżej w obydwu używanych wersjach:

-    CTF lub CtF (Computer to film, co oznacza z komputera na film z naświetlarki) - często jeszcze stosowana technologia wykorzystująca postscriptową naświetlarkę laserową do uzyskania z pliku komputerowego czterech lub większej liczby diapozytywów (przezroczyste folie z rysunkiem treści mapy), w celu skopiowania ich na płytę drukową (oddzielna płyta dla każdej farby) (patrz: podrozdział 5.3). To połączenie cyfrowej technologu z analogowym sposobem wykonania formy drukowej umożliwia wykonanie z diapozytywów odbitki próbnej w systemach Crmalin, Matchpnnt, Press-Match Dry lub innych, albo wydrukowanie odbitki na prasie przedrukowej. Próbne odbitki pozwalają na ostateczną korektę grafiki mapy. ponieważ ich kolorystyka jest zbliżona do efektu druku offsetowego, służą zatem również za wzór w drukami Korekty merytoryczne przeprowadza się najczęściej na wydrukach z drukarki lub plotera.

-    CTP lub CtP (Computer to piąte, co oznacza z komputera na płytę, z której wykonywana jest forma drukowa) - dynamicznie rozwijająca się technologia cyfrowego wykonywania formy drukowej. Pliki naświetlane są bezpośrednio na formę drukową, którą następnie ręcznie lub w pełni automatycznie montuje się na maszynie drukarskiej. Ta technologia umożliwiła połączenie w jeden ciągły proces produkcyjny wszystkich etapów opracowania i wydania mapy. w tym przygotowanie formy drukowej ze sterowanym komputerowo drukiem offsetowym. Zaletą CTP jest wyższa jakość druku, wadą zaś są ograniczone możliwości wykonania cyfrowych odbitek próbnych z odwzorowaniem rastrów, jak w druku offsetowym. Cyfrowe opracowywanie mapy na ekranie monitora emitującego barwy w modelu RGB ma tę niedogodność, że trudno przewidzieć końcowy efekt uzyskany w druku wysokonakładowym. z odpowiednią liniaturą i kształtem rastra, realizowanym w modelu CMYK (patrz: podrozdział 5.3). Przy ostatecznym doborze barw korzysta się z tablic barwnych przygotowanych w drukarni według identycznych parametrów druku i gatunku papieru. W każdym momencie opracowywania mapy można wykonać wydruki korektoislde z drukarek atramentowych, laserowych, drukarek z woskiem termicznym, ploterowe, różniące się jednak kolorystycznie ze względu na własne rastrowanie drukarkowe i znacznie nizszą rozdzielczość.

-    CTPs lub CtPS (Computer to prenn, co oznacza z komputera na cylinder formowy maszyny drukarskiej) - przygotowanie formy drukowej odbywa się bezpośrednio w offsetowej maszynie drukarskiej (z zainstalowanej dodatkowo naAwieilarld). bez nośnika pośredniego. Obraz drukarski do druku danego nakładu jest magazynowany na płycie drukarskiej i nie da się z niej skasować. W razie konieczności zmian trzeba przygotowywać nową płytę. Wymiana płyty jest częściowo zautomatyzowana.

—    CTPt lub CtP! (Computer to print, co oznacza z komputera bezpośrednio na druk cyfrowy) - technologia bezpośredniego przenoszenia danych cyfrowych na podłoże powielania (papiei; folię). Wykorzystywana jest w drukarkach atramentowych, laserowych, drukarkach z woskiem termicznym i ploterach. Umożliwia zmianę danych wyjściowych (np. w celu wprowadzenia poprawek) przy każdym kolejnym wydruku, a jego realizacja może odbywać się w innym miejscu na całej kuli ziemskiej. Ta technologia jest szczególnie przydatna w tworzeniu druków na żądanie prac wielkoformatowych, a jednocześnie niskonakładowych.

Literatura

Foley J.D. i inni. 2001. Wprowadzenie do grafiki komputerowej. Wyd. U. Warszawa. Wydawnictwo Naukowo-Techniczne.

Gaebler V. 1968. Legenda map tematycznych, rozważania nad formą. „Przegląd Zagranicznej Literatury Geograficznej” z. 4. Ogólne zagadnienia kartografii tematycznej, s. 91-100.

Grygorenko W., 1970, Redakcja i opracowanie map ogólnogeograficznych. Warszawa, PPWK.

Horn W, 1965. Gcneralizaęja poziomic rut mapach geograficznych. „Przegląd Zagranicznej Literatury Geograficznej” z. 1. Zagadnienia kartografii ogólnej, s. 33-51.

Imhof E., 1965, Rozmieszczenie nazw na mapie. „Przegląd Zagranicznej Literatury Geograficznej” z. 1, Zagadnienia kartografii ogólnej, s. 65-86.

Kamiński B.. 2001. Nowoczesny prepress. Warszawa, Translator s.c.

Klawe J J , 1981. Rola projektowania mapy w przekazie kartograficznym. „R»lski Przegląd Kartograficzny" T. 13. nr 1, s. 8-11.

Kraak M.-J-. Ormeling E, 1998. Kartografia, wizualizacja danych przestrzennych. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.

Ostrowski W., 2000. Koncepcja mapy topograficznej Polski w skali 1:10 000. „Polski Przegląd Kartograficzny" T. 32, nr 3, 8. 188-198.

Ostrowski W., 2002, Koncepcja mapy topograficznej Polski w skali 1:50 000. „Polski Przegląd Kartograficzny” T. 34, nr 4, s. 281-272.

Ostrowski W, 2003, Rodzaje generalizacji treści map topograficznych na przykładzie mapy 1:50 000. „Polski Przegląd Kartograficzny" T. 35, nr 4. s. 251-258.