363

363

Parametr chropowatości może być tolerowany. Zakres dopuszczalnych wartości ustala się przez podanie wartości granicznych (rys. 10.4b, c) lub w procentach (rys. 10.4a). Graniczne wartości liczbowe parametrów muszą być zgodne z wyrazami ciągu podstawowego (tabl. 10.1 lub tabl. 10.2). Jedynie odchyłki graniczne parametru tolerowanego symetrycznie, wyrażone w procentach, nie muszą być zgodne z wyrazami ciągu podstawowego (rys. 10.4a).

Graniczne wartości liczbowe parametru chropowatości należy umieścić w odpowiednim (dla rodzaju parametru) miejscu znaku, wpisując większą wartość liczbową parametru nad wartością mniejszą (rys. 10.4b). W przypadku tolerowania jednogranicznego za wartością liczbową należy umieścić skrót max lub min (rys. 10.4c).

Ocena wartości parametrów chropowatości jest dokonywana na długości odcinka będącego wielokrotnością odcinka elementarnego. Z kolei każda wartość parametru chropowatości jest ustalona na innej długości odcinka elementarnego. Jeżeli długość odcinka elementarnego jest zgodna, według przyjętej normy (PN-87/M-04251), z wartością parametru chropowatości, to jego wymiar traktuje się jak informację oczywistą i pomija w zapisie chropowatości. Jednak w przypadku gdy chropowatość ma być ustalona na odcinku o innej długości niż podana w normie dla danej wartości parametru chropowatości, to wymiar nowego odcinka elementarnego należy podać w milimetrach (mm), ale bez jednostki miary w miejscu litery c oznaczenia graficznego (rys. 10.3). Wartość liczbową odcinka elementarnego wpisuje się przed parametrem R. (lub innymi umieszczonymi w tym samym miejscu) i rozdziela obydwie wartości ukośną kreską.

Powierzchnie opisane tą samą wartością liczbową parametru, ale wyznaczonego na innych długościach odcinka elemetarnego, mają różną gładkość.

Nad półką znaku graficznego (rys. 10.3b, c, poz. b) wpisuje się słowną nazwę sposobu obróbki, jeżeli wymaga się, aby chropowatość była uzyskana w określonym procesie technologicznym.

Kierunek obróbki powierzchni, gdy ma on znaczenie dla struktury powierzchni, oznacza się symbolem graficznym lub literowym (tabl. 10.3), umieszczonym bezpośrednio po prawej stronie trójkąta znaku graficznego (rys. 10.3, miejsce litery d).

Falistości struktury zewnętrznej przedmiotu nie uwzględnia się w większości konstrukcji części maszynowych. Na powierzchniach, które jednak wymagają takiej informacji, oznaczenie falistości podaje się łącznie z oznaczeniem chropowatości.

Falistość powierzchni może być określona przez jeden z dwóch parametrów wyznaczonych w kierunku prostopadłym do linii średniej profilu. Wartości liczbowe wysokości falistości W. lub największej wysokości falistości