52 4

Wyspecjalizowane organy państwowe podległe prezesowi Rady Ministrów

Do takiego współdziałania w sprawach będących w zakresie ich zadań są zobowiązane również Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Policja, podkreślić jednak trzeba, iż współpraca pomiędzy tymi organami występuje stosunkowo rzadko. Zadania Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Policji nie leżą w tym samym obszarze. Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego stanowi jednostkę całkowicie samodzielną poprzez przyznanie jej rozległych uprawnień. Nie jest więc konieczne korzystanie z pomocy Policji i jej uprawnień w celu realizacji własnych zadań przez ABW. Należy nadmienić, iż zasady współpracy opierają się na podstawach prawnych dotyczących działania Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego (art. 232 ustawy z 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu).

Jednakże w czasie wykonywania czynności operacyjno-rozpoznawczych zarówno ABW, jak i Policja uzyskują wiele informacji, które mogłyby być wykorzystane w pracy Policji. Wzajemne współdziałanie w tej dziedzinie ułatwia i przyspiesza realizację ustawowych zadań. Problematyka wymiany informacji została uregulowana stosownymi rozporządzeniami Rady Ministrów’. Zarówno Policja, jak i ABW są zobowiązane przekazywać sobie informacje o osobie uzyskane w trakcie wykonywania czynności operacyjno-rozpoznawczych w zakresie niezbędnym do realizacji ustawowych zadań oraz porównania, czy posiadane informacje są kompletne, aktualne i zgodne ze stanem faktycznym. Policja przekazuje także Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego informacje, jeżeli jest to konieczne do zapobieżenia przestępstwom, ściganym na mocy umów międzynarodowych lub ich wykrycia. Informacji można nie przekazywać wówczas, gdy mogłoby to uniemożliwić realizację własnych zadań.

W wypadku czynności operacyjno-rozpoznawczych można stwierdzić, że współpraca pomiędzy Agencją Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Policją sprowadzać się będzie tylko do przeprowadzania większych akcji, wymagających nakładu dużych sil i użycia wielu jednostek. Współpraca ta odbywać się będzie raczej na płaszczyźnie działań faktycznych, zostanie nawiązana w chwili rzeczywistej potrzeby, rzadko zaś będzie wynikać z wcześniejszych ustaleń w postaci porozumień bądź innych aktów. Bardzo dużą rolę odgrywać będzie przy tym koordynacja podejmowanych działań.

Można postawić pytanie, czy w takich sytuacjach ustawa nie powinna jednak bliżej określać zasad wspólnego działania. Wydaje się, że przepisy ustawy powinny regulować np. możliwość wspólnego prowadzenia postępowania przygotowawczego właśnie wtedy, kiedy wymaga tego skomplikowany charakter sprawy. Prokurator

¹ Zob. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z 10 września 1999 r. w sprawie zakresu, warunków i trybu przekazywania Policji informacji o osobie, uzyskanych przez Urząd Ochrony Państwa i Straz (iranic zną w czasie wykonywania czynności operacyjno-rozpoznawczych (DzU nr 75. poz. 841) oraz Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z 14 czerwca 1999 r. w sprawie zakresu, warunków i trybu przekazywania Urzędowi ()< brony Państwa informacji o osobie, uzyskanych przez Policję i Straż Graniczną w czasie wykonywania czyn ności operacyjno-rozpoznawczych (DzU nr 53, poz. 557).

mógłby wówczas zlecać czynności śledcze jednemu i drugiemu organowi. Zagadnienia Le są o tyle ważne, że coraz częściej w kraju pojawiają się grupy przestępców, których działalność sięga poza granice państwa lub współpracują one z obywatelami innych państw. W takim wypadku wykonanie niektórych czynności Policji przez organy ABW z pewnością ułatwiłoby postępowanie, a co najmniej skróciłoby czas jego trwania.

Brak takich szczegółowych uregulowań dotyczących współpracy Policji i organów ABW w ustawie to z pewnością swoista ostrożność ustawodawcy, wynikająca z nie najlepszych doświadczeń w tej dziedzinie. Wydaje się jednak, iż uprzedzenia te, aczkolwiek uzasadnione, nie mogą odnosić się do organów, działających w demokratycznym państwie, pod kontrolą demokratycznie wybranego parlamentu. Potrzeba zasad współpracy wobec gwałtownie rosnącej przestępczości i to tej najgroźniejszej - zorganizowanej, międzynarodowej - nie wymaga uzasadnienia. Swoistą funkcję koordynatora działania służb specjalnych, w tym ABW i Policji, spełnia Kolegium do Spraw Służb Specjalnych przy Radzie Ministrów.

Szefa ABW powołuje i odwołuje prezes Rady Ministrów, po zasięgnięciu opinii prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Kolegium do Spraw Służb Specjalnych oraz Sejmowej Komisji do Spraw Służb Specjalnych. Prezes Rady Ministrów, zwracając się do prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o wyrażenie opinii, załącza opinię Kolegium. Kandydat na szefa Agencji musi spełniać wysokie wymagania natury moralnej, politycznej i zawodowej:

0 musi mieć wyłącznie obywatelstwo polskie;

0 musi korzystać z pełni praw publicznych;

0 musi wykazać się nieskazitelną postawę moralną, obywatelską i patriotyczną;

O musi dawać rękojmię należytego wykonywania zadań;

O musi spełniać wymagania określone w przepisach o ochronie informacji niejawnych w zakresie dostępu do informacji stanowiących tajemnicę państwową, oznaczonych klauzulą „ściśle tajne”;

O nie może pełnić służby zawodowej, pracować i być współpracownikiem

organów bezpieczeństwa państwa, wymienionych w art. 5 ustawy z 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (DzU nr 155, poz. 1016, z 1999 r. nr 38, poz. 360 i z 2000 r. nr 48, poz. 553), jak też nie może być sędzią, który orzekając uchybił godności urzędu, sprzeniewierzając się niezawisłości sędziowskiej.

Szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego wypełnia swoje obowiązki z pomocą Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, której szczegółowe zadania określa statut nadany przez prezesa Rady Ministrów. Prezes Rady Ministrów nadaje Agencji, w drodze zarządzeń, statut, który określa jej organizację wewnętrzną. Zgodnie z Zarządzeniem