719

niewielką różnicę mas protonu i neutronu, protony w pewnych przypadkach mogą przejmować całkowitą energię neutronu. Neutrony żartem mc jonizują tkanki bezpośrednio. lecz za pośrednictwem protonów.

2. W zderzeniach niesprfiysiyck (nie zachodzi równość energii cechująca zderzenia sprężyste) neutron przekazuje część swej energii kinetycznej jądrom atomów absorbenta. które w związku z tym przechodzą w stan wzbudzenia. Powracając do stanu podstawowego, jądra te wysyłają jeden lub kilka kwantów promieniowania gamma.

22.4. Podstawowe wielkości stosowane w dozymetrii promieniow ania jonizującego

Dawka pochłonięta (0)

Dawką pochłoniętą (D) nazywamy iloraz energii Af przekazanej przez promieniowanie jonizujące elementowi masy Am substancji przez masę Am. czyli:

Jednostką dawki pochłoniętej jest I Gy (grej) = I J/kg. Stosowana do niedawna powszechnie jednostka I rd (rad) < I rd ■ 100 erg/g) jest równa 0.01 grcja

Dawka ekspozycyjna (X)

Wielkość ta może być zdefiniowana wzorem:

Xm%2    (22.16)

Am

gd/ic MS o/Ak/j tumę Uduskii* elrktryi/mch    ich jorów Jednego /tuku uytwor/onych pttti

prooMemcminie w misie pousetm Am (pr/y /jctowiniu uk r»Nej rówrwwigi ekktronoueji

Jednostką miary daw ki ekspozycyjnej jest I kulomtWilogram (I C • kg’¹). Stosowany dawniej I rentgen (IR) jest jednostką pozaukładową (IR* = 2.58 lO^C kg ^,>-

Unaga: użyte w podanych definicjach przyrosty Am i związane z mmi A£ i AQ wynikają stąd. że na ogół pole promieniowania w obszarze, w którym znajduje się interesujący nas obiekt, jest niejednorodne.

Znaczenie w iclkości zwanej dawką ekspozycyjną wiąże się z tym. źc przeważnie podstawą określenia dawki pochłoniętej jest pomiar jonizacji powietrza. Bezpośredni pomiar D w tkankach lub innych substancjach jest bardzo trudny lub niemożliwy.

W celu Niższego wyjaśnienia różnicy pojęciowej między w ielkościami X i D posłużmy się przykładem. Jeżeli organizm ludzki lub jego część umieścimy w jednorodnym polu promieniowania rentgenowskiego, dawka ekspozycyjna może być

719