3tom334

10. TECHNIKA ŚWIETLNA 670

Rozmieszczenie opraw (etap IV) — przy uprzednio przyjętej wysokości H_m — ustala się biorąc pod uwagę równomierność oświetlenia oraz ochronę przed nadmiernym olśnieniem odbiciowym. Podstawą ustalania mogą być wskaźniki kryterialne (dotyczące równomierności oświetlenia) oraz wskazówki (dotyczące olśnienia odbiciowego).

Sprawdzanie realizowanego poziomu natężenia oświetlenia (etap V) wykonuje się na podstawie wyznaczonej sprawności oświetlenia przy znanym (ustalonym) rozmieszczeniu opraw, z uwzględnieniem zastosowanej liczby opraw (w wyniku doświetlenia lub/i zwiększenia liczby ze względu na symetrię rozmieszczenia). Obliczona wartość £_aw powinna być zbliżona do wartości przyjętej w wymaganiach. Różnicę ok. 20% można uznać za dopuszczalną. Można też ocenić ową różnicę na tle stopniowania poziomów £, przyjmując zasadę, że różnica nie powodująca zmiany stopnia poziomu £ jest nieistotna.

Zestawienie danych projektu (etap VI) polega zwykle na podaniu: rodzaju i liczby źródeł światła, typu i liczby opraw oświetleniowych, mocy instalowanej, mocy jednostkowej (w odniesieniu do iloczynu długości i szerokości pomieszczenia także i realizowanego poziomu natężenia oświetlenia), sposobu rozmieszczenia opraw, systemu konserwacji. Można też uwzględnić charakterystyczne ilościowe i jakościowe cechy zaprojektowanego oświetlenia.

Opis techniczny projektu (etap VI) zawiera zwykle informacje dotyczące: stosowania zasłon, sekcjonowania obwodów zasilających, mocowania opraw, zasilania różnymi fazami (ze względu na ograniczanie tętnienia), sposobów dopasowywania w czasie eksploatacji systemu konserwacji oświetlenia.

Podstawową cechą podanego sposobu projektowaniajest przechodzenie do kolejnych głównych etapów projektowania po cząstkowych weryfikacjach założeń, dokonywanych w ramach danego etapu. Przy tym obliczenia oświetleniowe są jedynie elementem projektowania, a nie całym projektowaniem. Założenia projektowe nie są obliczane, a przyjmowane m.in. na podstawie wyników obliczeń. Istotne są: wizja wprowadzenia światła do wnętrza i respektowanie wskazań związanych z podstawowymi cechami oświetlenia. Przebieg projektowania wielokryterialnego zależy od doświadczenia projektanta i ma charakter postępowania wg zasady kolejnych przybliżeń, ocenianych na podstawie przyjętych wymagań oświetleniowych. Może być wspomagany komputerowo na poszczególnych etapach lub całościowo; takie programy są dostępne w kraju [10.4].

Tablica 10.43. Typy opraw oświetlenia miejscowego

Oznaczenie typu	Określenie typu	Przykład
S I	oprawy skupiające	żarówka w odbłyśniku skupiającym lub w układzie soczewkowo-odbłyś-nikowym
Sil	oprawy rozpraszające o dużej luminancji (L > 14 000 cd/m^2)	żarówka w odbłyśniku rozpraszającym, nieprzcświecalnym, bez klosza rozpraszającego
S III	oprawy rozpraszające o średniej luminancji (L < 14 000 cd/m^2) i nierównomiernym rozkładzie luminancji (wartość stosunku luminancji oprawy w różnych kierunkach przekracza 2:1)	świetlówka w odbłyśniku rozpraszającym, nieprzcświecalnym, bez klosza rozpraszającego
S IV	oprawy rozpraszające o średniej luminancji i równomiernym rozkładzie luminancji (wartość stosunku luminancji oprawy w różnych kierunkach nie przekracza 2:1)	lampy z płytą przepuszczającą i rozpraszającą
S V	oprawy typu S IV, ale mające ciemny rysunek nałożony na tło o równomiernej luminancji

10.5.5. Oświetlenie normalne, miejscowe

Sposoby oświetlenia miejscowego polegają na doborze oprawy oświetleniowej, odpowiedniej ze względu na luminancję i wielkość powierzchni świecącej, a także na odpowiednim umieszczeniu oprawy w stosunku do obserwatora i przedmiotu pracy wzrokowej. Umieszczenie to wynika z charakterystyki obserwowanego obiektu i wymagań oświetleniowych. Istotne jest przy tym ograniczenie olśnienia.

Za charakterystyczne przykłady oświetlenia miejscowego można uznać sposoby — wg klasyfikacji amerykańskiej — związane z pięcioma układami umieszczenia opraw (rys. 10.16) oraz z pięcioma typami opraw (tabl. 10.43). Różne kombinacje układów umieszczenia opraw i typów opraw wyznaczają różne sposoby oświetlenia miejscowego (tabl. 10.44 i 10.45).