3tom332

10. TECHNIKA ŚWIETLNA 666

Moc jednostkowa p (W/m²) charakteryzuje moc instalowaną urządzenia oświetleniowego, przypadającą na jednostkową powierzchnię roboczą oświetlanego pomieszczenia, czyli

P = J    (10.22) przy czym /"jest mocą źródeł światła i związanych z nimi elementów układu ich zasilania (np. dławików), S zaś jest polem oświetlanej płaszczyzny roboczej, wyznaczonym zwykle iloczynem długości i szerokości pomieszczenia.

Przy uwzględnieniu wszystkich czynników oświetleniowych moc jednostkową można wyznaczać ze wzoru

P =

Ek

1

Wop *v,    , ,

<P    <t>

(10.23)

w którym: E — średnie natężenie oświetlenia na płaszczyźnie roboczej (poziomej), lx; k — współczynnik zapasu; tj — skuteczność świetlna źródeł światła (z uwzględnieniem elementów obwodu źródeł), lm/W; >j_op — sprawność opraw oświetleniowych; <£„/4> — stosunek półprzestrzennego dolnego strumienia świetlnego oprawy do całkowitego strumienia świetlnego oprawy; <l> _A j<t> — stosunek półprzestrzennego górnego strumienia świetlnego oprawy do całkowitego strumienia świetlnego oprawy; k„, k_A — współczynnik wykorzystania strumienia świetlnego półprzestrzeni: dolnej, górnej. Należy brać pod uwagę, iż

^ = .N4 = -^    1^=1 -A.

<*>    t/op 0    '/„p    (10.24)

1^ = wwWP„+(l -ww) WPs. /c_A = WP,

gdzie:    — sprawność oprawy w zakresie półprzestrzeni dolnej; ww — wskaźnik

wykorzystania (może być wyznaczony także na podstawie klasy BZ i wskaźnika pomieszczenia); WP — współczynniki przenoszenia, podane w tablicach do wyznaczania sprawności oświetlenia.

W celach szacunkowych moc jednostkową można wyznaczać ze wzorów uproszczonych:

—    dla pomieszczeń przemysłowych

E

p Si 4,85—    (10.25)

n

—    dla pomieszczeń nieprzemysłowych

p ta 4,30 —    (10.26)

t]

Orientacyjne wartości skuteczności świetlnej:

—    żarówek t] = 14 lm/W,

—    świetlówek t\ = 56 lm/W,

—    rtęciówek tj = 46 lm/W,

—    sodówek = 70 lm/W.

Moc jednostkowa p przypadająca na 100 lx realizowanego poziomu natężenia oświetlenia jest nazywana mocą jednostkową skorygowaną p' (W/m²/100 lx). Jest stosowana do oceny wydajności energetycznej oświetlenia.

10.5.4.2. Rozmieszczanie opraw

Ze względu na wymaganą równomierność oświetlenia oprawy powinny być rozmieszczone stosownie do kryterialnych wartości wskaźników rozmieszczenia i dodatkowych wskazówek przy liniach świetlnych.

O równomierności oświetlenia na polu pod układem opraw decyduje wartość stosunku odstępu s(ć) opraw do wysokości H_m zawieszenia opraw nad płaszczyzną roboczą (przy układzie szachownicy s/H_m, przy liniach s'/H_m), a także — przy liniach świetlnych — długość linii L (tabl. 10.39 i 10.40).

Tablica 10.39. Wartości stosunku s/H„, przy których wystąpi równomierność oświetlenia <S, w warunkach najmniej korzystnych, przy oprawach rozmieszczonych w układzie szachownicy

Równomierność oświetlenia na polu pod układem opraw^ł) <5,	Wartości stosunku sfHm, przy których wystąpi równomierność oświetlenia <5j w warunkach najmniej korzystnych
0,7	0,5-r 1,4
0,65	1,45
0,6	1,55
0,5	1,7
0,4	1.9
0,3	2a
Przy uwzględnieniu tylko składowej bezpośredniej natężenia oświetlenia.

Tablica 10.40. Wartości stosunku ć/H„, przy których wystąpi równomierność oświetlenia ó, w warunkach najmniej korzystnych, przy oprawach rozmieszczonych w liniach świetlnych

Długość linii	Równomierność oświetlenia na polu	Wartości stosunku przy których wystąpi
świetlnych	pod układem opraw^n	równomierność oświetlenia w warunkach
m	«.	najmniej korzystnych
	0.7	0,5-r 1,4
	0,65	1.6
	0,6	1.8
5	0,5	2,1
	0,4	2,5
	0,3	3,0
	0,6	0,51,4
10	0,5	1,9
	0,4	2,4
	0,3	3,0
	0,5	0,5-1,4
20	0,4	2,0
	0,3	2,6
^ł) Przy uwzględnieniu tylko składowej bezpośredniej natężenia oświetlenia.

O równomierności oświetlenia w całym pomieszczeniu przy rozmieszczeniu opraw w układzie szachownicy decyduje wartość s/H_m oraz wartość stosunku odstępu s„ skrajnych opraw od najbliższych ścian do s. W przeciętnych warunkach przyjmuje się na ogół s„ = s/2. Przy większych wymaganiach należy dążyć do tego, aby s„ = 0,75 m bez względu na wartość s.

O równomierności oświetlenia w całym pomieszczeniu, przy rozmieszczeniu opraw w układzie linii świetlnych, decydują wartości s'/H,„ i L oraz wartość odstępu s'„ skrajnych