Teoria i praktyka analiz)’finansowe! »• przedsiębiorstwie
na osiągniętych obecnie wyników finansowych (ujęcie ex:post) powinna być prowadzona w aspekcie zdolności osiągania pozytywnych rezultatów w przyszłości (ujęcie ex antę). Celem analityka jest bowiem w mniejszym stopniu wyjaśnienie powstałych odchyleń, a raczej poszukiwanie generatorów przyszłych zysków.
Syntetyczny charakter wyniku finansowego powoduje, że analiza przyczynowa może być prowadzona na różnym poziomie, a ponadto z. uwzględnieniem specjalnie wyodrębnionych czynników i wykorzystaniem szeregu kryteriów. I tak zysk netto, jak już przedstawiono, jest sumą wyniku działalności operacyjnej, w tym z tytułu pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych, wyniku operacji finansowych, wyniku operacji nadzwyczajnych i obowiązkowych obciążeń wyniku finansowego. Złożona struktura zysku netto powoduje, że analizę przyczynową prowadzi się w zakresie poszczególnych elementów składowych wyniku finansowego. Jest to spowodowane tym, że na każdy z wymienionych rodzajów wyników cząstkowych wpływają zróżnicowane czynniki kształtujące ich wysokość.
W wielu przedsiębiorstwach podstawowym źródłem generowania zysku jest działalność operacyjna, w tym sprzedaż produktów'. Wynik ze sprzedaży produktów kształtowany jest przez takie czynniki, jak:
- wielkość sprzedaży,
- struktura asortymentowa,
- jednostkowa cena sprzedaży netto,
- jednostkowy koszt własny.
Wzrost wielkości sprzedaży (przy założeniu, że produkcja jest rentowna. a pozostałe czynniki pozostają bez zmian) powoduje przyrost kwoty zysku, a jej zmniejszenie - skutek odwrotny. Przedsiębiorstwa w różny sposób mogą zwiększać wielkość sprzedaży. Może to być osiągnięte w wyniku zwiększonej sprzedaży obecnym klientom, co wymaga dbania o ich lojalność lub też pozyskania nowych klientów. Zarówno lojalność, jak i pozyskanie klientów są uzależnione od zadowolenia klientów. Często też przedsiębiorstwa poszukują nowych zastosowań dla swoich produktów. W celu zwiększenia wielkości sprzedaży oferuje się nowe produkty lub tworzy kompleksową ofertę.
Zmiany w strukturze asortymentowej sprzedaży oddziałują na kształtowanie się wielkości wyniku finansowego tylko w tym wypadku, gdy poszczególne wyroby przynoszą różną wysokość zysku w sto-