Teoria i praktyka analizy finansowej it' przedsiębiorstwie
produkcji i globalnej sumie kosztów pośrednich na poziom kosztów jednostkowych.
Do podejmowania decyzji koszty okresów minionych i ich analiza są ważne lecz niewystarczające. Ponieważ warunki wewnętrzne i zewnętrzne ulegają dynamicznym zmianom, dlatego też przedstawione przekroje klasyfikacyjne kosztów i analiza wyodrębnionych w ten sposób pozycji kosztów nie stanowią wystarczającej podstawy do udzielenia odpowiedzi na istotne pytania w zarządzaniu przedsiębiorstwem, takie jak:
- jaką minimalną wielkość produkcji należy sprzedać, aby możliwe było pokrycie całkowitych kosztów własnych,
- jaka wielkość produkcji i sprzedaży jest niezbędna dla osiągnięcia określonej na następny okres kwoty zysku,
- który wyrób należy produkować, a który wycofać z produkcji, czy wytwarzać półfabrykaty we własnym zakresie czy też zlecać ich wykonanie kooperantom,
- jaka jest minimalna cena sprzedaży.
Udzielenie odpowiedzi na powyższe pytania wymaga innych klasyfikacji kosztów i metod ich analizy. Podstawowym kryterium podziału kosztów w procesie decyzyjnym jest zachowanie się kosztów względem rozmiarów działalności przedsiębiorstwa, np. wielkości produkcji, ale też liczby przejechanych kilometrów. Według tego kryterium wyróżnia się koszty stałe i koszty zmienne. Zaliczenie określonych pozycji kosztów' do jednej z dwóch grup musi uwzględniać horyzont czasowy, wielkość produkcji i sposób ujęcia kosztów. W krótkim okresie właściwie wszystkie koszty są stałe, natomiast w długim podlegają one zmianom. Również inaczej będzie wyglądał podział na te dwie grupy kosztów, gdy przedsiębiorstwo nie osiągnie minimalnej wielkości produkcji lub przekroczy wielkość maksymalną. Podział na koszty stałe i zmienne będzie inny wówczas, gdy przedmiotem oceny będą koszty całkowite lub koszty jednostkowe. Całkowite koszty stałe nic ulegają zmianie wraz ze zmianą wielkości produkcji. Natomiast jednostkowa koszty stałe maleją, gdy produkcja rośnie i rosną gdy produkcja maleje.
Zarówno koszty stałe jak i koszty zmienne podlegają dalszej klasyfikacji. W grupie kosztów stałych wymienić można koszty bezwzględnie stałe, a więc te, które są całkowicie niezależne od wielkości produkcji i koszty skokowo stałe, tj. nie ulegające zmianie w określonym przedziale wielkości produkcji.
226