Bilinkiewicz2

456 rwkmtnH

Techniki i metody psychoterapii 457

MłnlonuMci o mc znane mu do tej pory Oilb(j*nk- łinaancaa wybiorcze powtarzana h pur< akcclitowanie lub pewne pnctani

i«bszary mysleniA.

• łub iHłtwar/aiue wypow iedzi pucjcn-„ułowaiuc ich mc* ies* •» spiwóh

i ty ok co /był    i dążyć do jego nadmiernej „głębokości”. (uh odwrotnie —

■kuc zajmować bierny po»liwę. Mo/c czuć do pacjenta /(ość za opór. brak współprac). wy po w iadamo wglądu hc/ /mian zachowania, może być zniechęcun) mcdoNialec/nynii rezultatami terapii. W końcowej fazie terapii zaś może mieć trudności / /ukończeniem leczenia ze względu na nadmierną opiekuńczość.

/ kolei pacjent * pierwszej fazie terapii może mieć niedostateczną motywację do Icc/cnia psychoterapią, może mieć trudności z zaakceptowaniem propozycji terapeuty, przejawiać przeżywane ujemne emocje wobec terapeuty, demonstrować nadmienią zależność i uległość. W następnej fazie natomiast może przejawiać nadmierny opór przeciwko uzyskaniu wglądu i zmianom zachowania się oraz pokonywaniu trudności. Może wykazywać niechęć do rezygnacji / korzyści chorobo-u\eh i podjęcia aktywności. W ostatniej fazie może mieć trudności z rezygnację t zależności i wsparciu oraz wykazywać obawy przed samodzielnym życiem.

Skuteczne rozwiązanie wymienionych problemów i pokonywanie tych trudności wymaga, aby terapeuta byl świadomy ich istnienia oraz charakteru i poddawał przebieg terapii stałej aiiuli/ic. niekiedy przy udziale innych członków zespołu terapeutycznego.

Techniki i metody psychoterapii

W ramach poszczególnych metod oddziaływania psychoterapeutycznego poi wpływem różnych szkól psychoterapii sprecyzowano i rozwinięto poszczególne techniki. W modalności indywidualnej psychoterapii, w której podstawową metodą jol oddziaływanie słowem (rozmowa, dialog) można wyodrębnić następujące techniki: udzielanie informacji (wyjaśnienie, sugerowanie, przekonywa* nic), pobudzanie do kojarzenia, restrukturalizacja schematów poznawczych i postaw (odbijanie, kloryfikacjn. interpretacja, odgrywanie ról), doskonalenie umiejętności rozwiązywania problemów.

Udzielanie informacji jest niezbędną składową każdego oddziaływania, odgrywa b;ird/o wu/ną rolę wicdy. gdy nieadekwatne wyobrażenia i poglądy pacjenta |ii'/yc/.yniają się do genezy i treści jego obaw, niepokoju, obniżenia nastroju i nic adaptacyjnego zadawania się. Gdy treść przekazywanych informacji jed prze/ odbiorcę zrozumiana, zaakceptowana i przyswojona, wtedy następuje jego uspokojenie. czyli zmiana jego stanu psychofizycznego, w tym treści i znaku dominują*.>cli emocji, (/łatwia to pud wpływem zachęcania /e strony terapeuty podjęta- prze/ pacjenta do lej pory umianych sposobów zachowaniu się i aktyW-HOŚCi.

Udzielane wkrnuije dotyczą przede wszystkim takich tematów, jak; przy czyny, istota, znaczenie i rokowanie zaburzeń i dolegliwości, mcc barn rtny powstawania poszczególnych objawów mp. lękowych, impotencji psychogennej, prawidłowości rozwoju i pr/ejaw wsua się popędu seksualnego i życia pk ńwsego, u warunków .ima pmrysrnyih emocji oraz ich wpływu na funkcje intelektualne i zachowanie się), geneza niektórych wzorców zachowania się i komuników *»ó uraz dyspozycji i umiejętności lattasrydL wpływ wychowania na kszi.iliow.izi* się osobowości i postaw tul

Udzielanie informacji jest przeważnie procesem jednokierunkowego komunikowania się. Określa to jego ograniczenia i celowość uzupełniania innymi technikami. Wyjaśnienie, przekonywanie, sugerowanie wymaga jednak ze strony terapeuty znajomości pacjenta, czyli musi być zebrany dokładny wywiad, dopiero wtedy udzielane informacje mogą odegrać pozytywną rolę.

Sugestie bezpośrednie są najczęściej udzielane w sposób autorytatywny i niekiedy kojarzone z oddziaływaniem przez użycie bodźców sensorycznych, bólowych i farmakologicznych, mających ułatwić przyswojenie sobie przez pacjenta treści sugestii słownych. Sugestie pośrednie i konirsugcstic są stosowane wtedy, gdy uwzględnia się motywacje i opór pacjenta.

W celu zwiększenia skuteczności podawanych sugestii wykorzystuje się stany /mienionej świadomości pacjenta, wywołane zabiegami hipnotycznymi lub działaniem śrudków farmakologicznych. Zmiana stanu świadomości w stanic hipnozy sprowadza się do zawężenia jej zakresu oraz obniżenia poziomu aktywacji ośrodkowego układu nerwowego. W stanach hipnotycznych sugestie pochodzące od osoby przeprowadzającej hipnozę, z którą hipnotyzowany znajduje się w wybiórczym kontakcie i.jappurt"). nabierają specjalnego znaczenia i mogą wywrzeć duży wpły w na funkcje psychofizjologiczne i zachowania się pacjenta — w tym Ulżę po zakończeniu seansu hipnoterapii t sugestie „posihipnotyczne" i.

O uzyskaniu korzystnych wyników i możliwości stosowania głębszych stanów hipnotycznych decyduje postawa pacjenta i jego współpraca z terapeutą. Zależy to przede wszystkim od zaufania do terapeuty i stosow anej metody oraz od motywacji do lego typu leczenia. Do wprowadzenia pacjenta w stan hi poetyczny jest najczęściej używana technika fiksacji. następnie udziela się sugestii zrozunaałym dla pacjenta językiem. Powinny one być zgodne z jego nastaw ieniami i możliwe do zaakceptowania. Są bardziej skuteczne, gdy dotyczą konkretnych faktów, zjawisk, lachowań i gdy są formułowane w pozytywnej formie. Wyprowadzenie /e stanu hipnotycznego wymaga stopniowego i dokładnego wycofania poprzednich sugestii, dotyczących wchodzenia w stan hipnozy.

Należy jednak pamiętać, że — niezależnie od niekiedy spektakularnych wyników stosowania hipnozy — nie powinna ona być stosowana bez wykor/y-'Unia innych metod psychoterapii. Hipnoza prowadzona przez niedoświadczonego terapeutę może wywrzeć ujemny wpływ, zwłaszcza u pacjentów, którzy szukają nawiązań „magicznych”, pełniąc rolę uległych i biernych.

Przekonywanie ma więcej właściwości procesu dwukierunkowego komunikowania się. Zakłada bowiem kwestionowanie nierealistycznych i nieadekwatnych wyobrażeń, sądów i poglądów pacjenta, a takie spowibu jego wnioskowania Wymaga więc prowadzenia dialogu, stawiania pacjentowi pyton, pobudzenia go do formułowaniu argumentów uzasadniających słuszność i tniaośC prezentów anych prze/ niego ocen i wniosków, wykazywaniu ■prane nu »n wjego rozumowemu, nielogicznego sposobu myślenia, braku potwtcrdaenia wygłosowych s^łow w rze-c/ywjtluŃci — jednym słowem stosowania wielu argumentów    „

Pobudzanie procesów kojarzenia oznac/.. awtęksjcmr nfd>«» ml.wniacji pracz ich odtwarzanie i nazwanie w wyroku odw olania of tk> wychneemmee*

!■ ułatwia analizę pragnień orne dążeń urojanti i umożliwia roraoeraeeśe jego