14
Rozdział 2 III C
miliwoltomierz
RYC. 2-1. Równowaga Donnana. Komora 1 jest naładowana ujemnie w porównaniu z komorą 2, stężenie substancji rozpuszczonych jest tu większe, większe jest także stężenie kationów (Na+) oraz mniejsze stężenie anionów dyfundujących (Cl-). Ze względu na to, że aniony nie dyfundujące (A') znajdują się w komorze 1, potencjał błonowy po lewej stronie błony jest ujemny i można go wyliczyć z równania Nernsta dla jonu dyfundujące go. Roztwory nie znajdują się w stanie równowagi osmotycz-nej, ponieważ w komorze 1 jest więcej cząsteczek (obecność anionów niedyfundujących).
Wartość potencjału spoczynkowego określają: gradient stężeń oraz zdolność przenikania jonów przez błonę (przepuszczalność błony).
Obliczenie potencjału spoczynkowego błony. Wielkość spoczynkowego potencjału błonowego można obliczyć używając równania przenikalności (przewodnictwa błonowego) Goldmana.
1. Równanie przenikalności
Em ~ TK • Ek + TNa ■ ENa + Tjon • Ejon +
...+ E
pompy ■
a. Wyjaśnienie skrótów
(1) Ejon - potencjał równowagi Nernsta, odpowiada energii zawartej w gradiencie stężeń każdego z jonów mającego zdolność przenikania przez błonę.
(2) Tjon - przenikalność odpowiada względnej przewodności błony (g) dla każdego z jonów. Na przykład
Tk -
Rk
SK + gNa
oraz
gNa
&K + §Na
(3) Epompy - potencjał błonowy wytwarzany przez pompę sodowo-potasową. Pompa Na-K wyrzuca na zewnątrz komórki 3 jony sodowe, a na ich miejsce wprowadza 2 jony potasowe, dlatego wnętrze komórki ma ładunek ujemny. Jednakże w większości komórek, oprócz komórek mięśnia sercowego, wartość potencjału pompy jest tak niewielka, że można ją zignorować, b. Przykład. W stanie równowagi wartość gj< jest około dziewięć razy większa od wartości gNa. Dlatego:
Tk = 9T1 = 0,9 oraz TNa = 9T1 = 0>1>
EM = 0,9 • -92 mV + 0,1 • +60 mV = 76,8 mV.