15
Potencjały błonowe
2. Równanie Goldmana. Równanie wyprowadza się z prawa dyfuzji, a nie prawa Ohma, dlatego do opisania przemieszczania się jonów przez błonę komórkową stosuje się pojęcie przepuszczalności (P), a nie przewodności (g):
Em = -61 • log
K+w + a • Na*w K\ + a • Na+Z'
a. Wyjaśnienie skrótów:
(1) K+w oraz NaHw oznaczają wewnątrzkomórkowe stężenia jonów potasowych i sodowych
(2) K% oraz Na'z oznaczają stężenia jonów potasowych i sodowych na zewnątrz komórki
(3) a oznacza względną przepuszczalność (P) jonów potasowych lub sodowych
Mimo iż zarówno przepuszczalność, jak i przewodność stanowią miarę prze-nikalności jonów przez błonę, nie są to parametry identyczne. W stanie równowagi stosunek PNa do PK wynosi 1/40, podczas gdy stosunek gNa do gK wynosi 1/9. b. Przykład
Em = -61 ■ log
135 mM + 1/40 - 15 mM "4 mM + 1/40 • 152 mM
= -76,5 mV.
U Wartość błonowego potencjału spoczynkowego określa przede wszystkim zewnątrzkomórkowe stężenie jonów potasu, ponieważ przepuszczalność błony jest znacznie większa dla jonów potasu niż dla jonów sodu.
1. Wzrost zewnątrzkomórkowego stężenia K+, który przesuwa wartość potencjału równowagi dla K‘ w kierunku wartości dodatnich, jest przyczyną depolaryzacji potencjału błonowego (tzn. staje się on bardziej dodatni).
2. Spadek zewnątrzkomórkowego stężenia K+, który przesuwa wartość potencjału równowagi dla K+ w kierunku wartości ujemnych, powoduje hiperpolaryzację potencjału błonowego (tzn. staje się on bardziej ujemny).
IV
Definicja. Potencjał czynnościowy jest przejściową zmianą potencjału błony związaną z przekazywaniem informacji, np. w układzie nerwowym.
Pochodzenie. Komórki elektrycznie pobudliwe (np. neurony lub komórki mięśniowe) wytwarzają potencjał czynnościowy w wyniku zmiany potencjału błonowego (tzn. w wyniku przepływu prądu do lub z komórki).
Zapis potencjału czynnościowego
1. Rejestracji wewnątrzkomórkowej potencjału czynnościowego dokonuje się za pomocą mikroelektrody szklanej o średnicy końca nie przekraczającej 0,5 jum, wpro