CCF20081106019

pedagogikę polską, z drugiej strony, w konfrontacji z teorią postmodei^ nistyczną oraz rzeczywistością kulturową w Stanach Zjednoczonych) Autor zmierza do wykazania, że specyfika współczesnego światy uniemożliwia prosty i „elegancki” wybór między teoriami pedagogiC;^J nymi, celami wychowania, między „albo” i „albo”.

Edukacja globalna i jej cele

Przekonanie

konstytuujące

edukację

globalną

U podstaw edukcji globalnej leży przekonanie, iż ludzkość żyj współcześnie w ramach „globalnych systemów” (ekonomicznego, poll tycznego, ekologicznego, technologicznego). Występuje przy tym globalizacja najważniejszych problemów, przed którymi stoją naród w związku z czym ich rozwiązanie nastąpić może jedynie na poziomi: ponadnarodowym lub światowym². Drugą przesłankę edukacji globa nej stanowi globalizacja światowej kultury, której najważniejszym płaszczyznami są m.in.: „rewolucja mikroekonomiczna”, akceptacją języka angielskiego jako języka międzynarodowego, upowszechniani osiągnięć naukowych oraz powstanie ogólnoświatowej kultury mło dzieżowej. Dodatkowym aspektem globalizacji, pozostającym w sprz^ żeniu zwrotnym z wymienionymi, jest „kurczenie się” przestrzeni geograficznej — w związku ze wzrastającą łatwością „przemieszczaniu się” ludzi i informacji³.

Cel edukacji globalnej

Głównym celem edukacji globalnej jest wyposażenie młodego pokolenia w „globalną świadomość”, której tworzeniu służyć mają:

a)    przekazywanie przekonania, że ludzi na całym świecie łączy! wspólny „status” biologiczny, historia, potrzeby psychologiczn oraz problemy egzystencjalne (stąd zadaniem nauczycieli jesi uczenie rozpoznawania uniwersalnych elementów kultury);

b)    kształtowanie postrzegania siebie samego i całej ludzkości jako części ekosystemu ziemskiego;

c)    rozwijanie umiejętności rozpatrywania siebie samego ora; własnej grupy społecznej jako uczestników życia między narodowego;

d)    wykształcenie zdolności ujmowania cywilizacji w perspek tywie „globalnego banku kultury” — jako wytworu całego gatunku ludzkiego;

e)    uświadamianie, iż ludzie żyjący w różnych kulturach odbierają i wartościują problemy światowe w oparciu o różne założenia ,

Por. W. M. Knicp, Development Education: Essen Hal to a Global PerspectWe: The Intemation Develof)tnent C/isfs and American Education, red. C. Joy, W. M. Knicp, New York 1987 ss. 146-151.

Por. J. Becker, Education for a Global Soc/ety, Bloomington 1973, s. 2.

\j. Anderson, Schooling and Citizenshif) in a Global Age, Bloomington 1987, ss. 23-27,|

< I łownymi elementami ideału wychowania, zawartego w „eduka-I |i iiiterowanej na świat” są:

Elementy ideału wychowania zawartego w edukacji globalnej

I oparty o ideę pluralizmu kulturowego dialog międzykulturowy — traktowany jako alternatywa dla technokratycznej idei „monokulturowego, konsumpcyjnego społeczeństwa światowego” ⁵.

.! (irlentacja na globalną zmianę, rozumianą jako zdolność do rozpatrywania „zmiany” w makroskali, w aspekcie dynamicznym i systemowym (np. poprzez przyjęcie założenia o „ukrytej złożoności”)⁶.

V antycypacja, pojmowana jako zdolność do „przewidywania trendów i kreowania alternatyw”⁷, zakładająca zdolność do konsekwentnego myślenia w kategoriach „światowego systemu” i analizowania problemów w kategoriach „kontrowersji”⁸.

I uczestnictwo, rozpatrywanie jako dążenie do współudziału w rozwiązywaniu problemów światowych, (w efekcie identyfikacji jednostki z całym gatunkiem ludzkim)⁹.

kształtowanie globalnej świadomości i wprowadzanie w życie liii ilu wychowawczego edukacji globalnej stanowić ma punkt wyjścia iii ■ czywistniania idei globalnego (światowego) społeczeństwa.

li ulycyjne ideały wychowania wobec globalizmu

Cel

amerykańskiej

edukacji

globalnej

l’i/odstawione wyżej w ogromnym skrócie idee globalistów¹⁰ |iu osiują w dużej sprzeczności z tradycyjnymi ideałami wychowania l i i|ów Zachodu. Jest to dobrze widoczne na przykładzie Stanów |' ilnoczonych, gdzie edukacja globalna — jako „alternatywa” peda-jpigli zna — posiada najwięcej zwolenników. Jednym z podstawowych i u)iHv edukacji amerykańskiej jest kształtowanie lojalności wobec lliicrykańskiego ideału”. Stąd, główny nurt teorii pedagogicznej jest i nu „zogniskowany na państwowej perspektywie”, a celem edukacji u osiągnięcie pełnej identyfikacji młodego pokolenia z państwem", lic więc dziwnego, że zwolennicy edukacji globalnej są ostro krytyko-u mil przez przywiązanych do amerykańskich ideałów teoretyków za

■ Ił. R. Joyce, A. M. Nicholson, lmperatlves for Global Education (w:) Schoolingfor the Global Age, red. J. Becker, New York 1979, s. 103.

(i R. G. Hanvcy, An Attalnable Global Perspective, New York 1987, ss. 13-14.

/ J. Becker, Pe/spectives on Global Education, „Social Education”, Nov./I)cc. 1974, s. 680. 8 L. Anderson, op. cit., s. 29.

9.    I). N. Morris, EJementaty Sc/iool Programy (w:) Schooling for..., op. cit. s. 148.

10    Obszerne omówienie ideałów, celów i treści edukacji globalnej znaleźć można w: /. Melosik, „Edukacja skierowana na kwiat” — ideał wychowawczy XXI wieku, „Kwartalnik Pedagogiczny”, 1989, 3.

11    S. Lamy, Defin/ug Global Education, „Education Research Quartcrly”, 1983, nr 1, s. 9.