Bazylia IX 09

zioła i chwasty

Nazywana niekiedy bazylkiem ogrodowym, bazylijkiem lub bazyliszką polską pochodzi z południowej Azji, prawdopodobnie z Indii, a obecnie rośnie dziko na wybrzeżach Morza Śródziemnego.

Już przed wiekami bazylię świętą poświęcono bogu Krisznie i uznano za środek pomocny w różnych dolegliwościach, zwłaszcza przy

„chorobach

starości”.

prawia się ją w wielu krajach umiarkowanego i ciepłego klimatu, a od XVI wieku również w Polsce w celach przyprawowych i leczniczych. Cała roślina ma silny, bardzo przyjemny zapach.

Surowcem leczniczym jest ziele bazy-lii (Herba Basilici, syn. Herba Ocimum gratissimum). Zawiera ono znaczne ilości olejku eterycznego, garbniki, saponiny, niewielkie ilości glikozydów i flawono-idów oraz liczne kwasy organiczne i składniki mineralne.

Substancje te wykazują wszechstronne działanie na organizm ludzki. Pobudzają układ trawienny i zwiększają przyswajal-ność składników pokarmowych. Mają również właściwości wiatropędne, zapobiegają wzdęciom i przeciwdziałają zapar-ciom. Równie korzystnie działają na układ nerwowy przy nadmiernym jego pobudzeniu i w stanach depresyjnych.

Olejek destylowany z liści (Oleum

_ ______    Basilici) ma szerokie zastosowanie

IW tM    w aromaterapii, gdzie wykorzystuje się je

go działanie wzmacniające, przeciwbólowe, pobudzające i odświeżające. Inhalacje z olejku bazyliowego w kominku aromaterapeutycznym są z kolei bardzo pomocne przy zmęczeniu umysłowym i kłopotach z koncentracją.

W Indiach uprawia się pokrewny gatunek bazylii - bazylię święta (Ocimum sanctum), znany tam pod nazwą tulsi. Już przed wiekami poświęcono ją bogu Krisznie i uznano za środek pomocny w różnych dolegliwościach, zwłaszcza przy „chorobach starości”.

Wyciągi z tej rośliny w warunkach doświadczalnych hamowały także owrzodzenia żołądka i dwunastnicy, wywoływane nadmiernym stresem. IL.-M.

Bazylia pospolita

(Ocimum basilicum)

40 NATURA I TY IX.2009

zioła i chwasty

NATURA I TY 39

Również naukowcy z Indii zaczęli interesować się specyfikami stosowanymi w liczonej w tysiącleciach medycznej tradycji swego kraju. We wrześniu 2008 roku wyniki swych badań opublikował zespół ekspertów kierowany przez dr. Vaibhava Shinde z Poona College of Pharmacy. Uczeni ci ustalili, że składniki zawarte w bazylii azjatyckiej zwanej tulsi lub tulasi (łacińska nazwa: Ocimum tenuiflorum) znacząco spowalniają procesy starzenia.

Nie jest przypadkiem, że indyjscy naukowcy zwrócili uwagę na tę właśnie roślinę, bo w Ajurwedzie, tradycyjnej medycynie Indii, ekstrakt z tulsi stosowany jest jako środek odmładzający, oczyszczający krew, podnoszący odporność, wspomagający leczenie infekcji, przeziębień, grypy, regulujący trawienie, uspokajający system nerwowy oraz zapobiegający bezsenności. (Od red. - w Polsce od roku można nabyć Ajurvedyjski suplement-TULSI).

Eksperci pracujący pod kierunkiem dr. Shinde przeanalizowali oddziaływanie ekstraktu z bazylii azjatyckiej na ludzki organizm na poziomie komórkowym. Wyniki tych badań dowodzą, że faktycznie

substancje zawarte w tulsi

silnie zwalczają wolne rodniki, działając przeciwutleniająco, a więc hamując proces

starzenia się komórek oraz antybakteryjnie.

Tadeusz Oszubski

Fot: Archiwum autora

Herbatka trawienna

1/2 łyżeczki świeżych liści bazylii bądź 1 łyżeczkę suszonych zalać 1 szklanką wrzątku i zostawić pod przykryciem na 20 min. (zioła można też zaparzyć w termosie np. od razu 3 porcje i po 20 min. przecedzić i przelać do dzbanka). Popijać 3 razy dziennie lekko ciepłe pół godziny przed głównymi posiłkami.

Taka herbatka pomaga również przy wzdęciach, zaparciach, odbijaniu i czkawce.

Herbatka „ROZWESELAJĄCA”

(wg przepisu Ireny Gumowskiej)

50 g suszonej bazylii zalać litrem wrzącej wody. Zostawić pod przykryciem na 10 minut. Odcedzić i pić herbatkę po posiłkach, 3 razy dziennie. Ewentualnie można dodać łyżeczkę miodu. Szczególnie godna polecenia, gdy chodzi o wprowadzenie długotrwałego, pogodnego nastroju.

Nalewka

3 garście świeżych liści bazylii zalej 1 butelką półsłodkiego białego wina. Trzymaj przez 14 dni w ciemnym miejscu. Potem przecedź przez gazę i przelej do butelki z ciemnego szkła. Zażywaj po 1 łyżce stołowej w stanach wyczerpania nerwowego, niepokoju lub bezsenności (wtedy przed snem można wypić 50 g nalewki).

Napar na przeziębienie Wymieszaj w równych proporcjach ziele bazylii z cynamonem i goździkami, 1 łyżeczkę tej mieszanki zalej 1 szklanką wrzątku i zostaw do naciągnięcia na 15 min. Można dosłodzić miodem. Pij między posiłkami ciepły napar co najmniej trzy razy dziennie.

Na kaszel

Zmieszaj posiekane i utarte liście bazylii pół na pół z miodem. Włóż do słoika, zażywaj kilka razy dziennie po płaskiej łyżeczce. Inhalacja dróg oddechowych Zalej wrzącą wodą świeże lub suszone ziele bazylii. Nałóż na głowę ręcznik, wiej napar do miski i wdychaj parę. Pomaga przy katarze, przeziębieniach, bólach zatok.

Kominek aromatyczny Wlej 5-10 kropli olejku z bazylii do kominka. Pomaga w wyczerpaniu nerwowym, zmęczeniu psychicznym, melancholii, niepokoju, bezsenności (poprawia nastrój).