5. Z przygotowanej w powyższy sposób próbki gruntu formuje się kulkęJred-nicy 7 mm i wałeczkuje ją na dłoni, aż wałeczek uzyska średnicę około 3 mm.
6. Jeśli wałeczek w tym czasie nie popękał, z wałeczka ponownie formuje się kulkę, a następnie wałeczkuje się ją. Czynności te powtarza się tak długo, aż przy kolejnym wałeczkowaniu wałeczek popęka lub rozsypie się. Za popękany uznaje się taki wałeczek, który po podniesieniu go za jeden koniec rozdzieli się na kawałki.
7. Wszystkie kawałeczki wałeczka wkłada sięjlo naczynka wagowego i zamyka dokładnie doszlifowaną pokrywką.
8. _Powtąrza się badanie na następnej kulce gruntu.
9. Czynności wałeczkowania kolejnych kulek gruntu powtarza się tyle razy, aby w dwóch naczynkach wagowych zebrać co najmniej 5-7 g gruntu.
10. Naczynka z wałeczkami waży się mM i suszy w suszarce w temperaturze 105-110°C do stałej masy msl.
11. Wilgotność próbki (popękanych wałeczków) oznacza się zgodnie z rozdz. III. Uzyskane wyniki wpisuje się na specjalny formularz (zał. na końcu).
12. Oznaczona wilgotność jest wartością granicy plastyczności:
gdzie:
wP — wilgotność granicy plastyczności (%), mm, — masa naczynka z gruntem wilgotnym (g), ms, — masa naczynka z gruntem suchym (g), m, — masa naczynka pustego (g).
13. Za wynik ostateczny przyjmuje się średnią arytmetyczną z obu oznaczeń wilgotności, jeśli ich różnica nie przekracza 10% wartości średniej. Jeśli różnica między otrzymanymi wynikami jest większa, przeprowadza się dwa dodatkowe oznaczenia i jako ostateczną wartość granicy plastyczności przyjmuje się średnią arytmetyczną z trzech najmniej różniących się wartości.
1. Do badania bierze się próbkę gruntu o masie około 100 gA rozdrabnia ją, umieszcza w parowniczce i zalewa niewielką ilością wody destylowanej, pozostawiając grunt do rozmoknięcia przez okres co najmniej 20 godzin. Parowniczka w tym czasie powinna być przykryta szkiełkiem zegarkowym.
2. Namoknięty grunt wykłada się na płytę i dokładnie miesza nożem w celu uzyskania jednorodnej pasty.
3. Usuwa się z próbki ziarna średnicy większej niż 2 mm.
4. Uzyskaną pastę gruntową nakłada się warstwami, za pomocą specjalnej łopatki, do miseczki wyjętej z aparatu Casagrande’a w taki sposób, aby nie powstawały w niej pęcherzyki powietrza. Pasta powinna być rozprowadzona równomierną grubością, nie przekraczającą ?_rnmŁi tworzyć w miseczce wklęsłą powierzchnię; grunt powinien zajmować 2/3. przedniej części miseczld i kończyć się równą górną linią.
5. Łączna masa gruntu i miseczki powinna wynosić 210 ± 1 g.
6. Pastę w miseczce przecina się za pomocą rylca.bntzdą prostopadłą do osi obrotu miseczki, trzymając rylec prostopadle do dna miseczki. Norma PN-88/B-04481 zaleca stosowanie rylca płaskiego. W przypadku gruntów mało spoistych stosuje się rylec łukowy.
7. Po zrobieniu bruzdy umieszcza się miseczkę w uchwycie aparatu.
8. Obraca się korbką aparatu z prędkością 2 obrotów na sekundę, powodując uderzenia miseczki o podkładkę. Liczba uderzeń jest rejestrowana na specjalnym
liczniku wmontowanym do aparatu bądź też należy dokładnie liczyć uderzenia, aż )
do momentu zlania sie brzegów bruzdy na długości 10 mmJ-wysakaśoi-l-mm.
9. Po zlaniu się bruzdy notuje się zarejestrowaną liczbę uderzeń i pobiera ze środka bruzdy próbkę gruntu (około 10 g) do naczynka wagowego w celu oznaczenia wilgotności.
10. Pozostałą w miseczce pastę przekłada się do parowniczki lub na płytę, dodaje niewielką ilość wody,destylowanejj starannie miesza. Myje sięTsuszy miseczkę aparatu, łopatkę i rylec.
11. Wyżej wymienione czynności (pkt. 4-10) powtarza się co najmniej pięciokrotnie, zmieniając wilgotność pasty gruntowej bądź przez dodanie wody, bądź przez podsuszenie pasty, tak aby bruzda zlewała się przy liczbie uderzeń mieszczącej się w granicach od 12_da,35,_przy czym przy trzech badamaćTTliczba uderzeń powinna być mniejsza niż 25, przy dwóch większa, a różnica między tymi liczbami niejnoże,być-mniejsza niż 3. —
12. Przy każdym badaniu (mieszczącym się w wyżej przedstawionych grani-
60-
50
£
~ 40
& 30 5
20
15 20- 25 30 35 40
Liczbo uderzeń
Ryc. 35. Wykres zależności liczby uderzeń w aparacie Casagrandc'a od wilgotności gruntu
133