CCF20100206055

3. Kariokinezy

Spróbujmy teraz dokonać bilansu I-go podziału:

1.    Powstały dwie jednojądrowe komórki;

2.    Każda z komórek posiada losowo segregowane, po jednym z każdej pary, chromosomy. Oznacza to zmniejszenie liczby chromosomów z 2n do n:

3.    Część chromosomów zawiera chromatydy zrekombinowane;

4.    Każdy chromosom w jądrach potomnych jest podwójny, składa się z dwóch chromatyd. Zmniejszona została liczba „c” z 4c do 2c;

5.    Mamy w każdym jądrze po n chromosomów ale są one podwójne;

6.    Faktyczny sens pierwszego cyklu podziałowego polega na tym, że następuje rekombinacja.

B) (por. str. 56) Drugi cykl podziałowy' nazywany podziałem homotypowym, ponieważ formalnie nie zmienia liczby chromosomów (przed jest n i po, w komórkach potomnych, też jest n). Morfologicznie przypomina (tylko przypomina !) zwykłą mitozę (por. Ryc. 34). Jeśli założyć, że nie poprzedzi go replikacja DNA, to podział ten w każdym z jąder doprowadzi do rozdziału chromosomów na chromatydy, czyli do zmniejszenia liczby „c" z 2c do c. Faktycznie, nawet jeśli pomiędzy cyklami podziałowymi nastąpi krótka INTERFAZA, to nigdy nie będzie w niej zachodziła replikacja DNA;

a)    PROFAZA II — jest krótka i w obu jądrach potomnych identyczna. Sygnalizuje ją grubienie chromosomów i wzmożone tworzenie włókien wrzeciona kariokinetycznego. Pod koniec, w stadium kontrakcji, zanikają jąderka i pękają otoczki jądrowe;

b)    METAFAZA II — wrzeciono podziałowe ustawia chromosomy w płytce metafazowej i zaczyna rozrywać centromery. Rozerwanie ostatniego centromeru oznacza koniec tej fazy;

c)    ANAFAZAII — do przeciwległych biegunów wędrują teraz połówki wszystkich chromosomów, czyli chromatydy, albo chromosomy potomne. U człowieka każda z wędrujących grup składa się z 23 pojedynczych chromosomów, u pomidora z 12. Zwykle w tym czasie zaczyna się w każdej komórce cytokineza — powstają cztery komórki;

d)    TELOFAZAII — w tym czasie wokół każdej z czterech grup chromosomów odtwarzana jest otoczka jądrowa. Pojawiają się jąderka, a chromosomy ulegają despiralizacji (nie dotyczy to plemników wyższych kręgowców).

Skutkiem drugiego podziału mejotycznego jest:

1.    Zwiększenie liczby jader potomnych do czterech:

2.    Utrzymanie, zmniejszonej po pierwszym podziale do n, liczby chromosomów we wszystkich komórkach;

3.    Zmniejszenie ilości DNA z 2c do c, poprzez podział chromosomów na chromatydy (zgodność „n” z „c”!);

4.    Komórki potomne posiadają pojedyncze chromosomy typu niezrekombinowanego (tzw. rodzicielskie) i zrekombinowanego (wymieszane). Jaki chromosom do jakiego jądra trafi to sprawa przypadku. W sumie powstaje więc losowy zestaw chromosomów, co jest źródłem różnorodności w świecie organizmów żywych (zwłaszcza jeśli dodasz do tego łączenie się dwóch różnych komórek rozrodczych!).

59