CCI00186

CCI00186



432 Anglia XVII wiek

szlachcica w jego przeciętnych warunkach. Teraz zaś ogłosiłem te moje przypadkowe myśli w tej nadziei, że choć są one dalekie od tego, by utworzyć w tym przedmiocie traktat kompletny lub taki, w którym by każdy mógł znaleźć to, co jest stosowne dla jego właśnie dziecka, to jccfyak mogą one dać nieco nikłego światła tym, których niepokój o ich drogie maleństwa tak bardzo ośmiela, że odważają się radzić się w wychowaniu swych dzieci raczej swojego własnego rozumu niż polegać w zupełności na starym zwyczaju.

ENCYKLOPEDIA

albo

SŁOWNIK ROZUMOWANY

• •........•


NAUK,

SZTUK I RZEMIOSŁ

zebrany z najlepszych autorów

a szczególnie ze słowników angielskich Chambcrs'a, d' Harris'a, de Dychę i in.

PRZEZ STOWARZYSZENIE LUDZI NAUKI

Uporządkowany i wydany przez Pana Diderot, a jeśli chodzi o część matematyczną przez Pana d'Alcmbert, z Paryskiej Akademii Królewskiej Nauk i z Berlińskiej Akademii Królewskiej

W PARYŻU

u księgarzy: Briasson'a, Davida Starszego, Le Breton'a (przywilej królewski z 1746 r.), Duranda.

Encyklopedyści byli "stowarzyszeniem ludzi pióra" (ludzi wiedzy), powołanym do napisania Encyklopedii. Naczelnym redaktorem byl Denis Diderot (1713 - 1784), "wielki wychowawca mieszczaństwa" w przededniu Rewolucji Francuskiej 1789-99. Prace rozpoczęły się w 1745 r, tom l. wyszedł drukiem w 1751 r., zaś 28. - ostatni w 1772 r. (Encyklopedia obejmowała jeszcze 4 tomy Dodatku, wydanego bez udziału Diderota). Dzieje tych 27 lat to do dziś pasjonująca historia drukarzy, subskrybentów (4 tvs.), francuskiej elity intelektualnej (ponad 50 osób współpracowało przy redagowaniu haseł) i bezpardonowej walki wydanej "zabobonnikom, fanatykom, nieukom, szaleńcom, podlecom i tyranom" (list Diderota do Woltera z 29 IX 1762 r.). Pod wpływem jezuitów w latach 1752 i 1759 zabroniono dalszego jej wydawania, mimo to dzieło doprowadzono do końca.

Znakomity matematyk i uczony Jean Le Rond d'Alembert (1717 - 1783) w Rozprawie wstępnej wydawców [Encyklopedii] przedstawia hierarchię i łączność wiadomości ludzkich oraz określa podstawowe zasady każdej nauki i umiejętności. Daje więc pogląd na charakter Encyklopedii. DAlcmbert dzieli wiadomości na: uzyskane wprost - za pomocą zmysłów oraz na rozumowe, będące wynikiem myślenia. Wychodząc z zasad sensualizmu, przypisującego początek poznania zmysłom, daje przegląd powstawania i rozwoju poszczególnych nauk. Przegląd ten jest na ogół teoretyczny, brak mu podstawy historycznej. Klasyfikację nauk przyjmuje za Franciszkiem Baconem (1561 - 1626), który w "drzewie encyklopedycznym" (w dziele De dignitate et augmentis scientiaruni) dzielił nauki na historyczne - ich źródłem jest pamięć; na doktrynalne - pochodzące z rozumu; na poetyckie, czyli płynące z wyobraźni. DAlembcrt poszerza ten schemat o wielki dział "umiejętności i rzemiosł" oraz podkreśla znaczenie matematyki jako nauki samodzielnej. Następnie przedstawia rozwój wiedzy od czasów Renesansu, nic pomijając literatury i sztuki. Encyklopedia odegrała ogromną rolę wychowawczą w epoce Oświecenia.

Przedruk artykułu o tolerancji za: Encyklopedia. Przełożyła i przypisami opatrzyła Ewa Rzadkowska. Wstęp Jana Kolta. Wrocław 1952.

Źródło: [42, s.247 - 252]


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
CCI00186 teasaiagis—mi 432 Anglia XVII wiek szlachcica w jego przeciętnych warunkach. Teraz zaś ogło
CCI00179 418    Anglia XVII wiek rozumnej, bez której właściwie władza ta nie jest ro
CCI00180 420 Anglia XVII wiek znicwicścialości, sen jest tą, na którą należy najwięcej pozwalać dzie
CCI00181 422 Anglia XVII wiek z nimi spotyka je bicie, łajanie i gderanie. I nic należy się temu dzi
CCI00182 424 Anglia XVII wiek dzielą, zadanie, jak sądzę, będzie dokonane, a trudności usunięte. Ze
CCI00183 426 Anglia XVII wiek głupszymi lub gorszymi. Mówię to dlatego, ażebyś wtedy, kiedy będziesz
CCI00184 428 Anglia XVII wiek w rzemiośle i handlu oraz w interesach światowych nie udziela się nigd
CCI00185 430 Anglia XVII wiek towarzystwo, że wielu uważa za rzecz o wiele lepszą obejść się bez teg
CCI00179 418 Anglia XVII wiek rozumnej, bez której właściwie władza ta nie jest rozumem. A mianowici
CCI00180 420 Anglia XVII wiek zniewieścialości, sen jest tą, na którą należy najwięcej pozwalać dzie
CCI00181 422 Anglia XVII wiek z nimi spotyka je bicie, łajanie i gderanie. I nie należy się temu dzi
CCI00182 424 Anglia XVII wiek dzieła, zadanie, jak sądzę, będzie dokonane, a trudności usunięte. Ze
CCI00183 426 Anglia XVII wiek glupsżymi lub gorszymi. Mówię to dlatego, ażebyś wtedy, kiedy będziesz
CCI00184 428 Anglia XVII wiek w rzemiośle i handlu oraz w interesach światowych nie udziela się nigd
CCI00171 330 Europa XVII wiek i 3.    My ośmielamy się obiecywać Wielką dydaktykę - u
CCI00172 jaz Europa XVII wiek zresztą jak i młodzież pici męskiej - i żałować wypada, że nie unikano
CCI00173 334 Europa XVII wiek r Zasada 2. NATURA WPIERW SOBIE MATERIAŁ GROMADZI, ZANIM ZACZNIE NADAW
CCI00174 1 » 336 Europa XVII wiek c) nie obcinano drzewek czy sadzonek przed szczepieniem, tj. nic o

więcej podobnych podstron